Het door afsluiting van de Lauwerszee ontstane gebied achter de op 25 mei 1969 gereedgekomen afsluitdam op de grens van de provincies Groningen en Friesland. Het gebied omvat 91 km2 en is voor een klein gedeelte (1.300 ha) als landbouwgrond in gebruik, voornamelijk in de Kollumerwaard (Friesland).
Het Lauwersmeer en de erbij horende geulen beslaan 2.000 ha. De resterende 5.000 ha betreffen stranden, zandige grond en drooggevallen platen. Deze zijn ingericht als natuur- en recreatiegebied met veel bos (Zuidwalbos, Marnebos en Vlinderbalgbos) en als militair oefenterrein (Marnewaard en Kollumerwaard), compleet met kazerne (Willem Lodewijkkazerne). Bekende platen zijn De Rug, Zuidelijke Log, Zuidelijke Ballastplaat, Pampusplaat, Schildhoek, Blikplaat en Sennerplaat, alle broeden rustplaatsen voor honderden vogelsoorten. Recreatiemogelijkheden bij Robbenoort (recreatiepark met camping), Suyderoogh (natuurdorp met vakantiewoningen), Kollumeroord en de jachthaven bij Lauwersoog. Dit is de enige woonkern in het nieuwe gebied, die bovendien de functies van Zoutkamp en Oostmahom heeft overgenomen, namelijk de veerdienst op Schiermonnikoog, het reddingswezen en de visserij. Een beeld van het ontstaan van het waddengebied, de voormalige Lauwers en het Lauwersmeer(gebied) geeft de permanente tentoonstelling in het museum Expo-Zee bij Lauwersoog.De provinciegrens tussen Groningen en Friesland is op dezelfde plaats blijven liggen, midden in de vaargeul Zoutkamp-Oostmahorn (= Slenk). Het Friese gedeelte van de voormalige Lauwerszee kwam bij de gemeenten Kollumerland en Nieuwkruisland en OostDongeradeel (later Dongeradiel), het Groninger gedeelte bij de gemeente Ulrum (sinds 1993 De Marne); hiertoe behoort ook Lauwersoog.
Lit.: E. van Ommen en W. Brinkhof, Ganzenpad; impressies van het Lauwersmeergebied (Groningen 1997); S.A.M. van Rooij en H.J. Drost (red.), Het Lauwersmeergebied; 25 jaar onderzoek ten dienste van natuurontwikkeling en beheer (Lelystad 1996); Tussen zilt verleden en zoete toekomst; natuurontwikkeling in het Lauwersmeergebied ('s-Gravenhage 1993).
