Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

C14-datering

betekenis & definitie

Eigenlijk 14C-datering. Dateringsmethode die gebruikmaakt van de meting van radioactieve koolstof (14C).

Groene planten nemen koolstof op door middel van koolzuurgas in de atmosfeer en het grondwater. Door het nuttigen van planten komt de koolstof terecht in mens en dier. De opname stopt bij het sterven en de aanwezige radioactieve koolstof valt heel langzaam uiteen. In ongeveer 5.700 jaar neemt de radioactiviteit telkens met de helft af om na ongeveer 70.000 jaar onmeetbaar klein te zijn geworden. Meting van de straling geeft een bepaling van de ouderdom. Doordat de hoeveelheid 14C in de atmosfeer fluctueert, is het noodzakelijk dateringen hierop te corrigeren.

IJking kan worden verkregen door zaken te dateren waarvan de ouderdom bekend is en die daarmee een beeld geven van het 14C-gehalte in de atmosfeer van dat moment. Jaarringen van bomen, met name eiken, zijn hiervoor heel geschikt. Jaarringreeksen zijn te dateren door vergelijking van de breedten van de ringen. De variatie in breedte verloopt in een redelijk regelmatig patroon. Door overlapping kan men van moderne bomen als het ware terugtellen naar oude bomen, waarvan resten bijvoorbeeld tijdens opgravingen zijn aangetroffen.De 14C-datering wordt in de archeologie veel toegepast, meestal op hout, houtskool of botmateriaal. Vanzelfsprekend zijn alleen zaken te dateren die koolstof hebben opgenomen. In Groningen wordt 14C-onderzoek uitgevoerd door het Laboratorium voor Isotopenfysica van de RUG. Dit laboratorium heeft in samenwerking met het Biologisch-Archeologisch Instituut zeer veel archeologische dateringen verricht. De neerslag van de samenwerking is de publicatie van J.N. Lanting en W.G. Mook: The pre- and protohistoriy of the Netherlands in terms of radiocarbon dates (1977).

< >