Historische collectie Nederland

Rijksdienst voor het cultureel erfgoed (2019)

Gepubliceerd op 13-06-2019

analemmatische zonnewijzers

betekenis & definitie

Analemmatische zonnewijzers zijn geprojecteerde zonnewijzers die meestal horizontaal zijn uitgevoerd, vaak op de grond. Dit type is een geschikte zonnewijzer voor plaatsen waar niets in de weg mag staan, bijvoorbeeld op de speelplaats van een school. Het woord 'analemmatisch' komt van het Grieks ana (van boven) en lemma (opname) en betekent dus opname van boven of bovenaanzicht.

De analemmatische zonnewijzer is immers het bovenaanzicht van een sferische equatoriale zonnewijzer. Het voorwerp dat de schaduw geeft, meestal een persoon, staat loodrecht en wordt verplaatst over een datumschaal, een soort kalender. Deze datumschaal is noord-zuid gericht.

Met andere woorden de meridiaan van de plaats loopt over de 'kalender'. De uuraanduidingen bevinden zich op een ellips. In het noordelijk halfrond staat de aanduiding voor 12 uur in het noorden, in het verlengde van de datumschaal; in het westen staat de aanduiding voor 6 uur, in het oosten die voor 18 uur.

De ellips is meer afgeplat naarmate de breedtegraad kleiner is. Op de pool vormt ze een cirkel, aan de evenaar is ze herleid tot een rechte lijn. (Wikipedia)