Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Bul

betekenis & definitie

Een bul is een pauselijke verordening, in zaken van groote beteekenis uitgevaardigd, welke vorm van kerkelijke wetgeving thans nog, volgens Mot. propr. van Leo XIII, d.d. 19 December 1878, alleen gebruikt wordt bij het verkenen, het oprichten en het verdeden van hoogere beneficiën, en voor andere plechtige acten en besluiten van den pauselijken stoel. De bullen beginnen met den naam van den paus, met bijvoeging van het praedicaat: Servus servorum Dei.

Dan volgt de begroetingsformule: Dilecto filio Salutem et Apostolicam Benedictionem. Vervolgens wordt de aanleiding of de reden voor de uitvaardiging van de bul aangegeven.

Naar de beginwoorden van deze formule wordt de bul geciteerd, b.v.: „In Coena Domini” (de avondmaalsbul door Urbanus V uitgevaardigd), „Unam Sanctam” (de bekende bul van Bonifatius VIII, 1302, waarin hij de hoogheid van de pauselijke boven de wereldlijke overheid betoogde). De bul eindigt met een drievoudig Amen.

De bullen worden in de pauselijke kanselarij, op donkerkleurig perkament in loopend Latijnsch schrift, uitgevaardigd, voorzien van een zegel (bulla) van lood, soms ook van zilver en goud, dat met een zijden of touwen koord aan de oorkonde bevestigd is, en waarop sedert Gregorius VII de hoofden van de apostelen Petrus en Paulus zijn afgebeeld, met de inscripties S. P.

E. (Sanctus Petrus Episcopus) en S. P.

A. (Sanctus Paulus Apostolus), terwijl de naam en soms ook het wapen van den regeerenden paus op de andere zijde is ingedrukt. Oorspronkelijk beteekende bulla een houten of metalen omhulsel, dat het zegel, uit was bestaande, omsloot.

Later, toen in plaats van was lood gebruikt werd, ging de naam bul van het zegel op de oorkonde over.De paus onderteekent de bul midden onder de tekst met de woorden: Ego en den titel: Cath. ecclesiae Episcopus S. S. (subscripsit). Gewichtige bullen, welke in het consistorie van kardinalen zijn opgesteld, en daarom bullae consistoriales genoemd worden, worden door den paus en de kardinalen onderteekend. Indien de bullen niet in den raad der kardinalen besproken worden, heeten zij bullae non consistoriales. Bullae dimidiae zijn de zoodanigen, welke een nieuwgekozen paus vóór zijn kroning uitvaardigt, en bij welke die zijde van het zegel, waar gewoonlijk de naam van den paus staat, ledig blijft. De bul krijgt rechtskracht, niet door de onderteekening, maar door de afkondiging.

De afkondiging der pauselijke besluiten geschiedt te Rome door aanplakking aan de deuren van de St. Pieterskerk, van de Lateraankerk en op andere plaatsen.