De concentraties van waterstof- en kaliumionen moeten binnen zeer nauwe grenzen worden gereguleerd. Veel essentiële functies zoals de membraanpotentiaal en eiwit functies zijn hier namelijk van afhankelijk. In sommige gevallen kan dit evenwicht verstoord raken: braken, diarree, medicatie, intoxicaties, nierstoornissen en hormoonstoornissen.
Om de concentraties binnen nauwe grenzen te houden zijn er enkele regel mechanisme.
Het zuur-basenevenwicht: H+ +HCO3- <-> H2CO3 <-> H2O + CO2.
De snelste reactie komt van het buffersysteem, daarna kan de ademhaling corrigeren en als traagste de nieren. Wanneer H+ accumuleert ontstaat er een acidemie. Je gaat dan hyperventileren, dit zorgt voor een verlaging van de CO2 concentratie in het bloed (kijk naar de formule). Er ontstaat een rechtverschuiving en H+ bindt zich sneller met HCO3- waardoor de balans word hersteld. De nier kan de H+ uitscheiding controleren en hiermee het evenwicht beïnvloeden. De nier kan H+ niet als vrij ion uitscheiden maar doet dit aan zuurresten vast zoals HPO42- en HSO42-. Met behulp van de anion gap en osmol gap kan het zuurbasen evenwicht worden geconstateerd. De normaal waarde van de anion gap ligt tussen de 6-12mmol/l en van de osmol gap <10 mosmol/l.
Verstoringen door bijvoorbeeld diarree heten metabool en door de long respiratoir. Metabole verstoringen worden hersteld door de longen en respiratoire verstoringen worden hersteld door de nieren.
Metabole acidose: te lage pH, te hoge H+, te lage HCO3-. Compensatie door pCO2 te verlagen (hyperventileren).
Metabole alkalose: te hoge pH, te lage H+, te hoge HCO3-. Compensatie door CO2 te verhogen (hypoventileren).
Respiratoire acidose: te lage pH, te hoge H+, te hoge pCO2. Compensatie door HCO3- te verhogen.
Respiratoire alkalose: te hoge pH, te lage H+, te lage pCO2. Compensatie door HCO3- te verlagen.
