Biologische encyclopedie

G. Th. van Kempen (1974)

Gepubliceerd op 03-04-2020

genetische manipulatie

betekenis & definitie

kunstmatige recombinatie van genen, zodat erfelijke eigenschappen van de ene soort worden overgebracht bij een andere soort. Dit gebeurt in het laboratorium met meestal als „proefdier” de darmbacterie Escherichia coli, met een draadvormig chromosoom (DNA-molecuul), ca. 1 mm lang en hierbuiten een of meer kleinere, ringvormige DNA-moleculen: de plasmiden die zich onafhankelijk van het chromosoom delen. Bij openbreken van de bacterie komt het plasmide vrij.

Door een bepaald „restrictie-enzym” kan dit plasmide worden doorgeknipt op nauwkeurig te bepalen plaats. Nu kunnen brokstukken DNA uit een keten worden geknipt en overgeplant in dit DNA-plasmide van een ander organisme (recombinatie). Aan het vector-DNA worden dus soortvreemde DNA-fragmenten gekoppeld. Een nieuw soort DNA kan dan weer in de colibacteriën worden gebracht (vector DNA + vreemd DNA). Zo kan inzicht worden verkregen in de regelmechanismen van de cel om erfelijke eigenschappen tot expressie te brengen. Meestal echter komt erfelijk materiaal van een hoger organisme niet zo maar in een bacterie tot ontwikkeling (zelfs niet van een andere soort bacterie (i.v.m. allerlei verschillen).

Aan deze techniek zijn risico’s verbonden. Een toepassing is de ontwikkeling van nieuwe produktiemethoden voor stoffen van biologische oorsprong (reeds gelukt met insuline).