Politieagent m. (-en), dienaar van politie; ...BEAMBTE, m. (-n), beambte bij de politie; ...BUREAU, o. (-’s), plaats waar eene afdeeling der politie zetelt.

politieagent: in principe persoon die bij een koers verkeer en publiek in goede banen leidt maar soms een 'voorwerp' dat knap in de weg staat, zoals bij de befaamde valpartij van Wilfried Nelissen tijdens de Ronde van Frankrijk van 1994, toen Nelissen in de aankomstplaats Armentieres tegen een fotograferende politieagent botste en enkele renners onder anderen Jalabert en Fontanelli, meesleurde in zijn val.

Het begrip politieagent heeft 5 verschillende betekenissen: 1) iemand die een groep personen leidt en daarbij, meestal zonder het zelf te willen, continu moet opletten en personen moet aanspreken op hun gedrag 2) politieagent van de bereden politie; politieagent te paard 3) politieagent op een motor; motoragent 4) politieagent die geen uniform draagt en eruit ziet als een normale burger 5) iemand die voor zijn beroep orde en veiligheid in de openbare ruimte handhaaft en achter misdadigers aangaa...

politieagent - zelfstandig naamwoord uitspraak: po-li-tie-a-gent 1. iemand die bij de politie werkt ♢ de politieagent regelde het verkeer Zelfstandig naamwoord: po-li-tie-a-gent de politieagent de politieagenten het politieagentje Synoniemen diender, flik, politieman

politieagent In 1906 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst. Het gaat hier om een schertsende vervorming van koddebeier, een verouderd woord voor ‘jachtopziener, veldwachter, politieagent’. • ‘Nou niet praten’, fluisterde Toon, ‘en goed uit je doppe gekeke, want die kattebeiers legge altijd te loere, waar je ze ’t minste verwacht.’ ¶ M.J. Brusse, Landlooperij (1906), p. 82

politieagent In deze betekenis in 1905 voor het eerst aangetroffen, in een krantenartikel van F.A. Stoett in De Amsterdammer over enkele Bargoense namen voor ‘politieagent’. ‘Dat nu kip, dat in het Bargoensch hond beteekent, bij ons als naam voor een agent gebezigd wordt, is niet vreemd, wanneer men aan de waakzaamheid van dat dier denkt’, aldus Stoett. In 1906 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Boeventaal van Köster Henke. In 1948 bes...

politieagent In deze betekenis in 1905 voor het eerst aangetroffen, in een krantenartikel van F.A. Stoett in De Amsterdammer over enkele Bargoense namen voor ‘politieagent’. Stoett noemt het een typisch ‘Zutphens’ woord, maar ook toen was het al elders bekend. In 1906 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Boeventaal van Köster Henke. • ‘Hoe de dieven denken over de russen, de dofgajes, de poedels, de poetsen, de prinsemarij, of hoe ze in hun bargo...

politieagent In 1682 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst. In 1731 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, achter in het boek Cartouche, of de Gestrafte Booswicht. Het komt hierin voor in de vorm woutje en met als betekenis ‘diender’. In vrijwel alle vroege bronnen komt het in de verkleinvorm voor. In Zuid-Nederlandse bronnen ook aangetroffen als wouwtje. Een ‘gendarm te peerd’ werd omstreeks 1890 te Roeselare in West-Vlaanderen een ...

politieagent In 1903 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst. In 1906 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Boeventaal van Köster Henke. De bekende spreekwoordendeskundige F.A. Stoett noemde adje in 1905 in De Amsterdammer, in een artikel over enkele Bargoense namen voor ‘politieagent’, een typisch Rotterdams woord. De herkomst is nooit bevredigend verklaard. Mogelijk komt het simpelweg van adjudant. We vinden het als adje,...

politieagent In 1935 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst. In 1937 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Gabbertaal van E.G. van Bolhuis. De herkomst is niet bekend. Deze benamingen voor ‘politieagent’ lijken vooral in Rotterdam te zijn gebruikt. Vergelijk adje. • ‘Laat ’m maar gaan’, zee ze tege de adoot, die z’n hanschoen al uitdee om me, zoo tussche me #schoere [schouders], een jatje te geven tot an ’t stoepie van ’t beroo....

politieagent In 1905 voor het eerst aangetroffen, in een krantenartikel van F.A. Stoett in De Amsterdammer over enkele Bargoense namen voor ‘politieagent’. Ook kip (zie aldaar) werd in het Bargoens, en in de taal van de straatjongens, gebruikt voor ‘agent’. De toevoeging lat, aldus Stoett, verwijst naar de sabel die politieagenten indertijd droegen (‘dienders met hun latten bloot’). In 1906 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Boeventaal<...

politieagent Omstreeks 1860 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, opgesteld door M. Verwoert, indertijd directeur van een gevangenis te Utrecht. Naar het koperen stadswapen dat de Amsterdamse politieagenten tussen 1846 en 1861 op hun hoed droegen. Het Geïllustreerd Politie nieuws schreef hierover op 17 oktober 1874: In 1846 was het, dat de regeering van Amsterdam er toe overging haar eigen politie een eigen uniform te geven. Van veel smaak gaf die keus waarlijk geen be...

politieagent In 1883 voor het eerst opgetekend, in een krant. In 1906 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Boeventaal van Köster Henke. Bij bout schrijft Köster Henke ‘agent van politie’ en bij koperen bout ‘agent van politie in uniform’. Bovendien vermeldt hij een spotrijmpje dat indertijd zonder twijfel populair was onder straatjongens: Hij is van koper, en niet van goud, Daarom noemen ze ’m, de koperen bout. In 1905 schreef de bekende s...

politieagent Het had voor de hand gelegen als het woord kaasjager, Bargoens voor politie-agent, zou zijn afgeleid van H.A.J.G. Kaasjager [1891-1966], voormalig hoofdcommissaris van politie te Amsterdam. Kaasjager lanceerde op 20 oktober 1954 het plan een fors deel van de Amsterdamse grachten, waaronder het Singel, de Eglantiersgracht en de Raamgracht, te dempen om zo voor eens en voor altijd van het parkeerprobleem af te zijn. Een storm van protest brak los en Kaasjager verwierf in één klap...

politieagent In deze betekenis in 1946 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst, maar zonder twijfel wordt helm al langer als bijnaam voor ‘politieagent’ gebruikt. Die bijnaam is ontleend aan de glimmende helm die politieagenten lang droegen. Hierover schreef A. Mineur in 1946 in Echt Rotterdamsch (p. 104): De blinkende helm, waarmede onze politie vroeger getooid was, beteekende een ware handicap bij de uitoefening van haar moeilijke taak en het komt ons thans onbeg...

politieagent; veldwachter In 1937 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Gabbertaal van E.G. van Bolhuis, voor ‘politieagent’. Soms ook gebruikt voor ‘veldwachter’. • Er zijn trouwens heel wat Bargoense termen en benamingen, wier oorsprong duister is. Waarom heet een veldwachter een blauwpijper en wordt een marechaussee een liefdezuster genoemd? ¶ Willem van Iependaal, Bef, boef en bajes (1952), p. 190 • ‘Had je dofgajes en #glimmend gajes. Dofga...

politieagent In 1899 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst. In 1937 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, De Gabbertaal van E.G. van Bolhuis. Naar het koperen stadswapen dat Amsterdamse politieagenten tussen 1846 en 1861 op hun hoed droegen. Zie verder bij koperslager. • Wat ’n goeden vaderlijken diender; hij draagt een hoogen hoed, met een koperen stadswapen er voor, een lange kuitendekker en een sabel die kiekeboe speelt uit zijn jas… maar z...

politieagent In 1922 voor het eerst aangetroffen, in een literaire tekst, maar zonder twijfel ouder. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het hier om een verkorting van koperslager, dat al omstreeks 1860 is opgetekend. De ‘politie treiteren’ werd (in ieder geval omstreeks 1920) wel koper pesten genoemd. • De ander, die schijnbaar ook niet van gisteren is, schreeuwt eensklaps met vervaarlijke stem: ‘Koper! Jonges, maak dat je weg komt!’ ¶ J.C.L. Sand, Ratten van Amsterda...

politieagent.