In het brakke water van de mangrovegebieden en riviermondingen van vrijwel geheel Zuid- en Zuidoost-Azië met inbegrip van Australië, leven heel merkwaardige vissen die, om aan de kost te komen, fenomenale kwaliteiten als scherpschutters aan de dag leggen. En dat nog boven water bovendien.
Insekten die boven de oppervlakte vliegen of daar een veilig lijkend plaatsje op bladeren of andere plantedelen hebben gevonden, worden met krachtige door de vis weggeschoten druppels water beschoten. Worden ze getroffen, dan tuimelen ze in het water en worden opgegeten. Tot anderhalve meter ver kan een volwassen schuttervis z’n prooi raken – jongen komen lang niet zo ver, die moeten het nog leren. Door de bouw van het verhemelte en de speciale vorm van de tong wordt een soort kokertje gevormd, de ‘loop’ zou men kunnen zeggen. Wanneer de vis de kieuwdeksels krachtig samenperst, wordt door die loop een druppel water weggeschoten. Gewoonlijk verspreidt die zich na een centimeter of tien in een fijne sproeiregen (‘hagel’!) waardoor de trefkans groter wordt. Er zijn, zo is gebleken, ook heel wat missers; de ene vis schijnt het trouwens beter te kunnen dan de andere. Sommige produceren moeizaam een druppel, andere knallen er op los als met een machinegeweer. Misschien hangt het er van af of het dier deze methode van voedsel vergaren vaak moet toepassen en dus meer ervaring krijgt.
Want naast geschoten prooi eet de schuttervis ook gewoon voedsel dat hij onder water vindt. Insekten die vlak boven de oppervlakte zitten, verschalkt hij door uit zijn element te springen en ze zo te grijpen. Waar men zich eigenlijk nog het meest het hoofd over breekt is hoe de vissen in staat zijn om bij het schieten rekening te houden met de straalbreking van het wateroppervlak. Van onder water lijkt een insekt immers op een andere plaats te zitten dan in werkelijkheid. En tòch mikt de schuttervis goed!
■ Totale lengte 20-24 cm; zijn volwassen bij 10-12 cm.
Varieert van groenachtig tot geelachtig. Over rug een zestal zwarte, in punten op de zijden uitlopende vertikale banden, de eerste over het oog, de laatste bij de staartvin. Vinnen zelfde kleur als lichaam, de ongepaarde met donkere rand.
Voedsel: Allerlei soorten insekten van zowel onder als boven water.
Over voortplanting is vrijwel niets bekend. Eieren worden vermoedelijk in zee afgezet, onder andere bij koraalriffen.
Er leven nog enkele nauw verwante soorten in hetzelfde gebied.
Archerfish, Shooting Fish • Schützenfisch • Toxote cracheur, Archer
Toxotos jaculator
T. chatarius.
