Kunstmatige woonheuvels sedert ca. 300 v.C. in Groningen. In Friesland terpen genaamd (Z.
Proto-Friese kultuur). Bekend is de opgraving door A. E. v. Giffen v.d. Wierde of terp van Ezinge, N.W. Gron. waarin 6 opeenvolgende woonlagen aangetroffen werden uit de jaren 300 V.C.-500 n.C. waarbij tal van flinke boerderijen v.e. vorm, die in weinig afwijkt van de huidige.
Ook werden hier en in overige w. - van de oorspr. 2000 zijn er ong. 1000 weggegraven wegens de humusrijke grond - door de vochtigheid uitstekend bewaarde voorwerpen van vergankelijk materiaal gevonden. Wierden, terpen enz. raken na de dijkenbouw in de 1 le eeuw hun betekenis kwijt, maar dan zijn er vaak reeds dorpen en kerken op gevestigd.Woon- of vluchtheuvels komen voorts in West-Friesland (Werven) en Zeeland (Woerden, Hillen) voor.
Soortgelijke woonheuvels treft men eveneens aan in de aangrenzende streken van N.W. Dts., aldaar warfen of wurten geheten. Ook hier opgr., die resultaten opleverden, overeenkomstig het Ned. onderzoek (Einswarden bij Blexen, Hessens bij Wilhelmshaven, Feddersen bij Bremerhaven). Het centrum v.d. stad Emden is op een warf gebouwd.
