Gepubliceerd op 29-03-2021

Vuursteen

betekenis & definitie

(Silex, flint). Wellicht werd in het allereerste begin voor allerlei doeleinden stenen opgeraapt, die toevallig een geschikte vorm hadden (b.v. „eolithen”*).

De eerste, primitieve wijze van (vuursteen-)bewerking (Abbévillien*, Acheulien*) bestond uit het afslaan van scherven totdat het overgebleven deel een bruikbare vorm had gekregen: de vuistbijl* of vuistwig. Daarbij zal ontdekt zijn dat kwartsieten e.d., vooral soorten als vuursteen zich het beste tot bewerking lenen. In een later stadium blijkt de mens er toe over te zijn gegaan om de afgeslagen scherven, die hij op de duur in toenemende mate nog leerde biiwerken („retoucheren”) door het afslaan van kleinere tot zeer kleine schilfertjes te fatsoeneren tot gespecialiseerd gereedschap: „schaven”, „boren”, „krabbers” die dan in hout, been of leer werden gevat. (Acheuléen*, Levalloisien* en vooral Moustérien*). Tijdens Peleol. en Mesol. werd in vrijwel de gehele wereld op ong. dezelfde wijze soortgelijk gereedschap, w.o. ook pijlspitsen, gemaakt. In het vroege Paleol. komt echter in Z.O. Azië een iets afwijkende vorm voor, de zog. „chopper” („hakwerktuig”, „kapmes”).

In een later stadium verschijnen de lange en relatief dunne „klingen” (vooral Levalloisien* en Moustérien*). Het Mesol. wordt gekenmerkt door o.m. bijzonder kleine en fijn bewerkte artefacten, de zog. microlithen. Reeds eerder heeft ook een nieuwe techniek intrede gedaan, n.1. die waarbij niet door slaan of stoten maar door drukken met een houten of benen gereedschap een te bewerken scherf van een kernstuk (nuclei) wordt gesplitst. Vanzelfsprekend eist vuursteenbewerking een grote ervaring en handigheid. Naar mate de steentijden vorderen en de techniek wordt verfijnd ontstaan dan ook wsch. specialisten, min of meer voorlopers van de smeden uit de metaaltijden. Sommige vindplaatsen van vuursteen en vooral afval van bewerking wijzen hierop. Z. Rolstenen.

Het Neol. kenmerkt zich op vuursteengebied o.m. door het slijpen en polijsten en ook doorboren van vooral de verschillende bijr-vormen. Z. Gereedschap en wapens. Z. Fotopag. 2.