De bewoners v.h. rijk Urartu rond het meer Van (Wan) i.h. Armeense bergland vormden in de 9e en 8e eeuw een machtig rijk, dat de N. grens van Assyrië bedreigde; later ging hun positie echter achteruit, totdat het rijk in 585 v.C. ten gronde ging als gevolg van Skythische* aanvallen in het N. en Medische aanvallen in het centrum v.h. land.
Van belang zijn de bronzen Urartische bekkens op drievoeten: op de randen zijn stierekoppen aangebracht of „sirenen”-hoofden. Dit bronzen vaatwerk werd bij enkele opgr. gevonden, maar het staat ook afgebeeld op een Assyr. reliëf uit Dur Sjarrukin*. dat een Urartische tempel voorstelt. De kultuur van U. is vooral bekend geworden door de opgr. in Toprak-kala o.l.v. Rassam in de vorige eeuw (door Belck en Lehmann Haupt voortgezet en afgerond), en door de opgr. in Altintepe* en Karmir-Blur*. Bij de Russ. opgr. in deze laatste plaats sinds 1939 werd een groot paleis opgegraven en vele belangrijke bronzen voorwerpen gevonden, o.m. een helm van koning Argisjti I en een helm en schild van koning Sardur III.
