Algemeen Nederlands Woordenboek

Algemeen Nederlands Woordenboek (2009-heden)

Gepubliceerd op 30-05-2017

droste-effect

betekenis & definitie

visueel effect.

visueel effect dat ontstaat wanneer een afbeelding telkens weer een verkleinde kopie van zichzelf bevat, waardoor een theoretisch oneindige reeks ontstaat; recursie.
Genoemd naar de firma Droste die op haar cacaoverpakkingen een afbeelding heeft staan van een verpleegster met een dienblad met daarop een blikje Drostecacao waarop deze afbeelding zich herhaalt.

Voorbeelden:
Het droste-effect is het effect dat verkregen wordt door herhaling van (een deel van) de afbeelding in een afbeelding, zoals toegepast bij het doosje van Droste-cacao met een "verpleegster" met een dienblad met een blikje met dezelfde afbeelding erop enz.
http://www.joostdevree.nl/shtmls/droste-effect.shtml

Droste cacao heeft een ongeëvenaarde kwaliteit en is al jaren de standaard in cacao. Al vanaf de vorige eeuw wordt op de verpakking de afbeelding van een verpleegster gebruikt. De verpleegster presenteert een Drosteverpakking met daarop een Drosteverpakking met daarop een Drosteverpakking met daarop een Drosteverpakking ... Dit wordt het "Droste-effect" genoemd: een repeterend visueel effect.
http://www.droste.nl/nl/index.htm

Terwijl hij bij de rekenkunde heel bewust kiest voor bepaalde modellen, geeft hij voor natuurlijke taal éénmaal een grammaticamodel waarvan we weten dat het niet sterk genoeg is om een taal als geheel te beschrijven, en eenmaal een model, waarvan we weten dat het wel de taal kan beschrijven maar op een manier waarop een computer er niets aan heeft. Zijn obsessie met het droste-effect (het plaatje waarop de verpleegster een blik Droste heeft, waarop het plaatje staat...) leidt hem ertoe om te zeggen dat dit ook in de omgangstaal optreedt. Maar in werkelijkheid is dat effect er alleen als je abstraheert van de beperking van de menselijke hersenen, en vertoont iedere taal nu juist eigenaardigheden om dat effect te vermijden.
Piet Grijs, ...honderd. Ik kom, 1982