Algemeen Nederlands Woordenboek

Algemeen Nederlands Woordenboek (2009-heden)

Gepubliceerd op 30-05-2017

aalmoezenier

betekenis & definitie

katholiek geestelijke in leger, e.d..

christelijke (doorgaans katholieke) geestelijke die belast is met pastoraal werk en begeleiding op een legerafdeling of politieafdeling, in een inrichting, in een gevangenis, of in een jeugdbeweging.

Voorbeelden:
Nu maken militairen zich druk om hun baan. Een verplichte keuring bedreigt bovendien iedereen met ontslag die niet in topconditie is. Ook met die angsten kloppen soldaten en officieren aan bij de aalmoezenier, of ze nu gelovig zijn of niet. Van Lieverloo kan daar wel een reden voor geven: "De aalmoezeniers worden betaald door Defensie, maar staan in dienst van de kerk. Wij hebben geheimhoudingsplicht en zijn alleen verantwoording verschuldigd aan de kerk. Deze bijzondere positie schept voor veel militairen een vertrouwensband."
NRC, 1995

Vijftien jaar lang luisterde hij naar wel en wee van de rijkswachters. "Decennialang was de aalmoezenier zijn enige reddingsboei. Met alle problemen klopte hij aan. Wilde hij veranderen van dienst, zat zijn werk hem hoog, had hij financiële of huwelijksmoeilijkheden, de aalmoezenier stond klaar, met een luisterend oor." Maar de modernisering haalde de rijkswacht in. De professionalisering van de politiediensten maakte de aalmoezenier als bemiddelaar in administratieve twisten overbodig.
De Standaard, 1997

De geestelijke betekenis van aalmoes is nog wel terug te vinden in de ook nu nog gebruikte term 'aalmoezenier'. Een aalmoezenier is een rooms-katholiek geestelijke die belast is met de zielzorg van militairen. Ook priesters die zich in de zielzorg richten op andere specifieke groepen (jeugdigen, arbeiders, gevangenen) worden vaak aalmoezenier genoemd.
http://www.rkk.nl/abc/detail_objectID1963.html

Er zijn al eeuwenlang aalmoezeniers aan het werk. De eersten liepen mee met de Spaanse soldaten in 1558. De eerste Nederlandse aalmoezeniers werden aangesteld in 1818. Doet het werk van de kerk eigenlijk niet vreemd aan in de op geweld gebaseerde militaire cultuur?
NRC, 1995

De ouverture tot de Antwerpse 'Vlaamsche Opera' werd ingezet in 1661 met de opening van "'t Schouwburgh van de Oude Voetboog" op de Grote Markt. Deze zaal bevond zich in het zogenaamde Spaansche Pant en werd uitgebaat door de Aalmoezeniers die instonden voor de armenzorg.
http://www.vlaamseopera.be/ned/building.asp?subchapter=1

De aalmoezenier met zijn ronde witte boord en zilveren kruis op het revers staat onder een boom te praten met de majoor.
Jan Siebelink, Weerloos, 1984