Een pilaster is een architecturaal element dat lijkt op een platte kolom of een verlengstuk van een muur. Het wordt gebruikt als een decoratief en structureel element in de bouwkunde.
Een pilaster heeft meestal een rechthoekige vorm en is bevestigd aan een muur. Het steekt uit ten opzichte van de muur en heeft een basis, een schacht en een kapiteel (het bovenste decoratieve deel). In tegenstelling tot een echte kolom is een pilaster niet vrijstaand, maar zit deze vast aan een muuroppervlak.
Pilasters kunnen verschillende stijlen hebben, afhankelijk van de architecturale periode en de artistieke kenmerken van een bepaalde tijd. Ze worden vaak gebruikt om visuele interesse toe te voegen aan de gevels van gebouwen, zowel aan de binnen- als buitenkant. Ze kunnen worden versierd met reliëfs, beeldhouwwerk, groeven, inscripties of andere ornamenten die passen bij de architecturale stijl.
Naast hun decoratieve functie kunnen pilasters ook dienen als ondersteunende elementen om structurele stabiliteit te bieden aan een gebouw. Ze kunnen bijvoorbeeld helpen bij het verdelen van de belasting van een bovenliggend gewicht naar de fundering.
Pilasters worden vaak aangetroffen in verschillende architecturale stijlen, zoals klassiek Grieks en Romeins, barok, neoklassiek en renaissance. Ze dragen bij aan de esthetiek en het karakter van de architectuur en kunnen een gevoel van symmetrie, elegantie en monumentaliteit geven aan een gebouw.
