Opiaten, of opioïden, zijn een klasse van krachtige medicijnen die worden gebruikt voor pijnbestrijding.
Deze medicijnen zijn van de opiumplant afkomstig of worden synthetisch gemaakt om vergelijkbare effecten te hebben als natuurlijke opiaten.
Opioïden werken door te binden aan specifieke receptoren in het zenuwstelsel, met name de opioïdreceptoren in de hersenen en het ruggenmerg. Hierdoor kunnen ze zeer effectief zijn bij het verlichten van ernstige pijn (zoals die veroorzaakt door letsel, chirurgische ingrepen of aandoeningen zoals kanker).
Er zijn verschillende soorten opioïden, waaronder natuurlijke opiaten zoals morfine en codeïne, semi-synthetische opiaten zoals heroïne en volledig synthetische opioïden zoals fentanyl en tramadol.
Het gebruik van opioïden moet nauwlettend worden gevolgd door medische professionals, omdat misbruik kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, verslaving en overdoseringen.