Derivatie is een term uit de taalkunde die verwijst naar het proces van het afleiden van nieuwe woorden uit bestaande woorden door middel van morfologische veranderingen, zoals het toevoegen van voor- of achtervoegsels.
Een voorbeeld van een derivatie is het afleiden van het werkwoord "verwarmen" uit het bijvoeglijk naamwoord "warm". Het voorvoegsel "ver-" wordt toegevoegd om een nieuwe betekenis te creëren en het woord geschikt te maken voor het gebruik als werkwoord. Een ander voorbeeld is het afleiden van het bijvoeglijk naamwoord "klein" naar het bijwoord "klein-lijk" door het toevoegen van het achtervoegsel "-lijk", wat betekent "op de manier van".
Derivatie is een veelvoorkomend proces in de meeste talen en het stelt sprekers in staat om nieuwe woorden te vormen die nodig zijn om nieuwe concepten en ideeën uit te drukken.