Sri lanka

betekenis & definitie

officiële naam Democratie Socialist Republic of Sri Lanka, Sri Lanka

Prajathantrika Samajawadi Janarajaya

Oppervlakte 65610 km2

Inwoners 14 738 000

Hoofdstad Colombo

Staatsvorm democratische socialistische republiek

Staatshoofd Junius Richard Jayewardena

reg. leider Ranasinghe Premadasa

officiële taal Sinhala

religies boeddhisten, hindoes, moslems, rooms-katholieken

munteenheid Srilankaanse rupee

BNP/hoofd US$ 270

lid van VN, UNESCO, UNCTAD, WHO, FAO, ILO, ESCAP, Brits

Gemenebest, GATT, IMF, Wereldbank, Colombo Plan

Landschap en klimaat

Sri Lanka is een eiland in de Indische Oceaan, ten zuidoosten van India, waarvan het gescheiden is door de ca. 60 km brede Palk Straat en de Golf van Mannar. Het centrum van het eiland wordt gevormd dooreen bergland, waarvan de 2524 m hoge Pidurutalagala de hoogste top is. Het centrale bergland wordt omgeven dooreen hoogland (400-800 m), dat in het zuidwesten tot aan de Indische Oceaan doorloopt en daar hoge kliffen vormt. De rest van het land varieert van 0 tot 200 m. Er heerst een moessonklimaat, waarbij de temperatuur het hele jaar door rond de 27°C ligt. In de winter waait de noordoostmoesson, in de zomer de zuidwestmoesson. Het centrale bergland heeft ca. 6000 mm neerslag/jaar, de westelijke kustvlakte ca. 3000 mm/jaar.

De rivieren, die vrijwel allemaal vanuit het centrum van het eiland naar de kust stromen, voeren veel slib mee dat aan de monding wordt afgezet. De langste rivier is de Mahaweli Ganga (330 km), die tussen het centrale bergland en de Knucklesberg naarde oostkust stroomt. Andere rivieren zijn niet langer dan 100 km, o.a. de Madura Oya, Yan Oya, Kalu Ganga, waaraan de hoofdstad Colombo ligt, en de Walawe Ganga.

Sociale gegevens

Nauwelijks 0,2% van de totale bevolking behoort tot de oorspronkelijke bewoners van het eiland, de Weddas. De Singalezen (afkomstig uit Noord-lndia) vormen met 73% de meerderheid, gevolgd door de Tamil (uit ZuidIndia) met 19%, verder Ara-

bieren (7%), en minderheden als de Burghers (Hollands-inlandse afstammelingen). De bevolking is ongelijk over het eiland verspreid: de kustgebieden en laaglanden in het zuidwesten zijn, evenals het berggebied rond Kandy, het dichtst bevolkt. Slechts 25% woont in steden.

Sinds 1945 is er gratis onderwijs voorde leerplichtige kinderen van 6 tot 15jaar en voor studenten aan universiteiten en instituten voor hoger beroepsonderwijs. Het analfabetisme bedraagt 15%.

De gezondheidszorg staat op een behoorlijk peil. Ziekenhuizen en klinieken zijn gelijkmatig over de woongebieden verspreid en ook het aantal artsen is in vergelijking met andere ontwikkelingslanden vrij gunstig te noemen. Sinds 1973 stimuleert de regering vrijwillige geboortenbeperking.

Economische gegevens

De economie is vnl. agrarisch: thee, rubberen kokosnoten vormen de belangrijkste exportprodukten. De landbouw is vnl. gericht op rijst, terwijl de voor de export producerende plantages grotendeels in handen van westerse ondernemingen zijn. Het land kan niet in de eigen rustbehoefte voorzien en moet jaarlijks dan ook grote hoeveelheden invoeren, hetgeen de noodzakelijke verbetering van 's lands economie niet bepaald stimuleert. De industrie is nog in opkomst en houdt zich voor een groot deel bezig met de verwerking van agrarische produkten: katoen-, papier-, textiel- en aanverwante rubberindustrie. Van oudsher bekend is de winning van edelstenen. Winning van grafiet en kaolien neemt toe. De haven van Colombo behoort tot de grotere van Zuid-Azië en is vooral na de opening van het Suezkanaal belangrijk geworden. Het wegennet heeft een lengte van 81.000 km, het spoorwegnet van 1600 km.

Geschiedenis

In de 5e eeuw v.C. trokken kolonisten vanuit het noorden van India naar het eiland, waarbij zij de reeds aanwezige Weddas onderwierpen. De van de kolonisten afstammende Singalezen vormen tegenwoordig de grootste bevolkingsgroep. In de 13e eeuw moesten de boeddhistische Singalezen op hun beurt strijd leveren met de vanuit Zuid-lndia binnendringende hindoeïstische Tamils. Tot de dag van vandaag heerst tussen beide groepen wrijving. Na de komst der Portugezen in 1505 kwam het eiland in 1658 in handen van de Hollanders (die er o.a. kanalenstelsels aanlegden) en in 1796 van de Engelsen, die het als kroonkolonie van 1802 tot 1948 bestuurden. Op 4 februari 1948 werd Ceylon (zoals het eiland genoemd werd) een onafhankelijk lid van het Britse Gemenebest, op 22 mei 1972 werd de republiek Sri Lanka uitgeroepen. Sri betekent 'schitterende' en Lanka is een van de oudste benamingen voor het eiland.