Saudiarabië

betekenis & definitie

officiële naam Al-Mamlaka al-'Arabiyya al-Sa'udiyya

oppervlakte 2149 690 km2

inwoners 8 367 000

hoofdstad Ar-Riyad

staatsvorm monarchie

staatshoofd Fahd bin Abd al-Aziz

reg. leider idem

officiële taal Arabisch

religies moslems

munteenheid Saudische riyal

BNP/hoofd US$ 11 260

lid van VN, UNESCO, UNCTAD, WHO, FAO, ILO, ECWA, Arabische Liga, IMF, Wereldbank

Landschap en klimaat

Saudiarabië ligt in Zuidwest-Azië (beslaat bijna geheel het Arabisch Schiereiland) en grenst van het noorden uit resp. aan Irak, Koeweit, Katar, Verenigde Arabische Emiraten, Oman, Zuidjemen, Noordjemen, de Rode Zee en Jordanië.

De vroegere zelfstandige eenheden waaruit het land ontstaan is, geven nog steeds hun naam aan een aantal landstreken met een duidelijk eigen karakter. Al-Hidjaz langs de Rode Zee is een onvruchtbaar gebied met ca. twee miljoen nomaden, die voornamelijk schapen houden. Ten zuiden van Al-Hidjaz ligt Asir, met de vruchtbare kustvlakte Tihama, die de meeste regen van het hele land ontvangt (500 mm per jaar). Tussen de hoofdstad van Al-Hidjaz, Mekka, en de wereldlijke hoofdstad van het land, Ar-Riyad, strekt zich de Nadjid uit. Dit gebied beslaat een oppervlakte van 1,6 miljoen km2, en bestaat voor het grootste deel uit woestijnen en steppen. In de oasen worden dankzij irrigatiewerken fruit, groenten en dadels gekweekt. De oostelijke landstreek Al-Hasa, langs de Perzische Golf, is niet alleen van belang door de vele olievelden die langs de kust liggen, maar ook door de grootste concentratie van oasen van het land rond de stad Al-Hufuf.

Veruit het grootste deel van het land heeft een heet en droog woestijnklimaat met een zeer geringe neerslag.

Het klimaat is te droog voor bodemvorming en slechts langs de Perzische Golf, Rode Zee en in het noordoosten levert een halfsteppe vegetatie voedsel aan geiten, kamelen en schapen.

Sociale gegevens

De bevolking bestaat voor hét grootste deel uit Arabieren, ruwweg te verdelen in de Arabieren van het hoogland en die van de kust aan de Rode Zee. Opvallend is het grote aantal (tussen 1,5 en 2 miljoen) buitenlandse werknemers. Om de maatschappelijke gevolgen van hun aanwezigheid in te dammen worden strenge gedragsregels voorgeschreven. Het percentage van de stedelijke op de totale bevolking bedraagt tussen 15 en 20; een meer exacte schatting wordt bemoeilijkt doordat ca. de helft van de bevolking een (half)nomadisch bestaan leidt.

Tot de jaren 60 werd nauwelijks onderwijs gegeven en was 95% van de bevolking analfabeet, sindsdien zijn echter diverse onderwijsprojekten gestart en is het percentage analfabeten teruggebracht tot 80. Het land heeft diverse opleidingen voor hoger onderwijs, waaronder universiteiten.

De gezondheidszorg is op moderne leest geschoeid, maar bereikt lang niet de hele bevolking, reden waarom wordt gewerkt met mobiele ziekenverzorgingseenheden. Verder staan de nomaden nogal wantrouwig tegenover medische behandelingen.

De maatschappij is onderworpen aan een stringente standenstructuur, met aan de top de koning en zijn familie, waaronder resp. grootgrondbezitters, stedelijke handelaren, oelama's (islamitische rechtsgeleerden), industrieel kader, intellectuelen enz. De rechtspraak is gebaseerd op de wetten van de islam, een grondwet ontbreekt (nog) en lijfstraffen zijn geen uitzondering.

Economische gegevens

Saudiarabië is een van 's werelds grootste leveranciers van aardolie, maar beschikt daarnaast over aardgas en grote voorraden mineralen als ijzer, koper, lood, zink enz. De industrie maakte een snelle ontwikkeling door en wordt geleid d.m.v. ambitieuze vijfjarenplannen, voor de verwerkelijking waarvan buitenlandse bedrijven tegen zeer voordelige voorwaarden werden aangetrokken. Ondanks de financiële voorspoed kampt het land met een hoge inflatie, veroorzaakt door o.a. de prijsverhoging van geïmporteerde goederen en de stijging van de transportkosten. Het laatste is mede een gevolg van de geringe capaciteit van de havens om de enorme goederenstroom te kunnen verwerken, waardoor schepen vaak maanden moeten wachten alvorens zij gelost worden. Hoewel de woestijn door de eeuwen heen een onvruchtbaar gebied is geweest, heeft onderzoek (o.a. op moderne proefboerderijen) aangetoond dat met de moderne technieken grote gebieden geschikt kunnen worden gemaakt voor agrarische activiteiten. Hetzelfde geldt voor de veehouderij, waar o.a. met Europees vee goede resultaten kunnen worden geboekt. Het wegennet heeft een lengte van ruim 20.000 km, het spoorwegnet van ca. 600 km.

Geschiedenis

Van de Oudheid tot ver na het begin van de jaartelling woonden op het Arabisch Schiereiland talrijke elkaar bestrijdende stammen. Deze werden voor het eerst verenigd door Mohammad (7e eeuw), waarna een periode van veroveringstochten en verbreiding van de islam volgde. Hoewel het Nabije Oosten en Noord-Afrika bereikt werden, bleef het land van herkomst van de islam min of meer onderontwikkeld gebied. In de 18e eeuw kwam het Arabisch Schiereiland onder Turks beheer, aan welke situatie sultan Abd al-Aziz Ibn Sa'ud (ca. 1880-1953) in de jaren 20 een eind maakte door eerst de Turken en daarna de Rasjids en de sultan van Mekka te verslaan. In 1932 stichtte hij het Koninkrijk Saudiarabië, waarvan hij niet alleen koning (malik), maar ook geestelijk leider (imam) werd. Met het geld dat de in 1930 ontdekte olie opbracht, werd een voorzichtig moderniseringsprogramma opgezet, dat pas na WO II (na sterk toegenomen oliewinsten) goed kon worden uitgebouwd. Na het overlijden van de koning in 1953 ontstond een machtsstrijd tussen de broers (koning) Sa'ud en Faysal, die de laatste in 1964 in zijn voordeel besliste. Sindsdien ging het land niet alleen financieel, maar ook politiek vooruit en kreeg het vooral na de dood van Nasserin 1970 meeren meer de leiding in de Arabische wereld. Na de moord op koning Faysal in 1975 bleef Saudiarabië in het Middenoosten de behoudende tegenpool van vooruitstrevende landen als Egypte en de socialistische Arabische staten. Het staatshoofd, tevens regeringsleider, regeert met ministers, waarbij parlement en politieke partijen ontbreken.

In 1982 overleed koning Khaled. Hij werd opgevolgd door zijn halfbroer Fahd.