Marokko

betekenis & definitie

officiële naam Al Mamlakah al

Maghribiyah

oppervlakte 446 550 km2

inwoners 20 242 000

hoofdstad Rabat

staatsvorm monarchie

staatshoofd Hasan II

reg. leider Maati

Bouabid

officiële taal Arabisch

religies moslems

munteenheid Marokkaanse

dirham

BNP/hoofd US$ 860

lid van VN, UNESCO, UNCTAD, WHO, FAO, ILO, ECA,

OAU, Arabische Liga, IMF, Wereldbank

Landschap en klimaat

Marokko ligt in Noordwest-Afrika en grenst van het noorden uit resp. aan de Middellandse Zee, Algerije. Westsahara en de Atlantische Oceaan. Het land bestaat enerzijds uit ketens van het Atlasgebergte en anderzijds uit de heuvels en vlakten in het noorden. Het Atlasgebergte omvat in Marokko vier bergketens die gedeeltelijk omgeven, gedeeltelijk gescheiden worden door lage vlakten: het Rifgebergte, de Midden-Atlas, de Hoge Atlas en de Anti-Atlas. Hoogste punt is de 4165 m hoge Toubkal. De heuvels en vlakten, 'Atlantisch' Marokko, bestaan vanaf het gebergte naar de kust uit de Dir (letterlijk Borst Plateau): een heuvellandschap met vruchtbare bodems, zoals de gebieden bij Nedoe Marrakech (de Hawzvlakte), Meknès en Fès. De kustvlakte bestaat uit de Seboevlakte, Gharbvlakte, Doekkalavlakte en Ivoenvlakte. Delen van het noorden en midden hebben een Middellandse-Zeeklimaat: hete droge zomers, zachte vochtige winters. In het Rifgebergte en het noorden van de Midden-Atlas valt 750 mm regen, naar het zuiden toe neemt de regenval af tot soms slechts 200 mm per jaar.

Sociale gegevens

De bevolking bestaat uit Arabieren (ruim 50%), Berbers (40%), Europeanen (vooral Fransen en Spanjaarden). Tussen 1925 en 1977 is de stedelijke bevolking toegenomen van 10% van de totale bevolking tot 33,1%; de voornaamste steden bevinden zich aan de kusten.

Na de onafhankelijkheid in 1956 werd Marokko geconfronteerd met een groot aantal onderwijsproblemen: er bestonden diverse leersystemen en er was een tekort aan onderwijzers, gebouwen, enz. Ondanks de november 1963 ingevoerde leerplicht voor kinderen tussen 7 en 13 jaar en de besteding van een vijfde van het overheidsbudget aan onderwijs, is het percentage van de bevolking van

15 jaar en ouder dat kan lezen en schrijven nog pas 28. Er zijn diverse instellingen voor hoger onderwijs, waaronder enkele universiteiten. Evenals op de middelbare scholen vindt een deel van het wetenschappelijk onderwijs in het Frans plaats. Over het land verspreid zijn er gezondheidscentra als aanvulling op de ziekenhuizen; desondanks is er een tekort aan artsen en verplegend personeel.

Economische gegevens

Marokko geldt als een van de armste landen van Noord-Afrika met een vnl. agrarische economie. De traditionele produkten van de zelfvoorzienende landbouw zijn rogge, tarwe, bonen en olijven. Exportprodukten zijn citrusvruchten, wijn en katoen. Verder is er geiten- en schapenteelt. De visserij verzorgt een belangrijk deel van de voedselvoorziening en levert ook een steeds grotere bijdrage aan de export (o.a. sardines). Sinds de jaren zeventig is er een uitbreiding van de industrie: levensmiddelen, textiel, chemie, leer en metaal. Belangrijke delfstoffen zijn fosfaat, magnesium en kobalt.

De industrie verkeert echter nog in een ontwikkelingsstadium en is vnl. in buitenlandse handen. Het wegennet is 57.500 km, het spoorwegnet 1756 km.

Geschiedenis

De oorspronkelijke bewoners van Marokko, de Berbers, waren in contact geweest met resp. de Feniciërs (1000 v.C.), de Carthagers (6e-5e eeuw v.C.), Romeinen (2e eeuw v.C.) en de Vandalen (5e eeuw n.C.). In de 11e eeuw regeerden de Almoraviden, die op hun beurt midden 12e eeuw verdreven werden door de islamitische Almohaden. De in de 13e tot de 16e eeuw uit Spanje en Portugal verdreven Moren wisten een aantal Afrikaanse kuststeden te veroveren. In de volgende eeuwen kwam het gebied onder Turkse invloed en werd vanaf de Noordafrikaanse kust piraterij bedreven (Barbarijse zeerovers). Begin 20e eeuw sloten Spanje en Frankrijk een verdrag, waarbij Marokko een Frans protectoraat werd (1912) en Spanje een strook aan de Middellandse Zee verwierf. Formeel bleef het land bestuurd door een sultan. Zowel voor als tijdens WO II waren er gevechten om de onafhankelijkheid, o.a. door de lstiqlal. Sultan Mohammad V werd in 1953 door de Fransen vervangen ten gunste van een pro-Franse sultan, maar dit werd in 1955 weer ongedaan gemaakt. Frankrijk, dat geen tweede Algerije wenste, verleende Marokko op 2-3-1956 onafhankelijkheid. Sinds 1961 is Marokko een constitutioneel koninkrijk, met erfelijke troonsopvolging.

Sinds de grondwet van 1972 is er een gematigd parlementair systeem met één Kamer, waarin diverse partijen. Desondanks wordt er voortdurend geageerd tegen het feodale en autoritaire bewind van de koning. Sinds 1976 bezet Marokko het fosfaatrijke deel van West-Sahara. Marokko weigerde in 1982 de vergaderingen van de OAE bij te wonen in tegenwoordigheid van een delegatie van Westelijk Sahara.