Guatemala

betekenis & definitie

officiële naam República de Guatemala

oppervlakte 108 889 km2

inwoners 7 262 000

hoofdstad Guatemala

staatsvorm republiek

staatshoofd José Efrain Rios Montt

reg. leider idem

officiële taal Spaans

religies rooms-katholieken

munteenheid quetzal

BNP/hoofd US$ 1 110

lid van VN, UNESCO, UNCTAD, WHO, FAO, ILO, ECLA, OAS,

IMF, Wereldbank

Landschap en klimaat

Guatemala ligt in Midden-Amerika en grenst van noord naar zuid resp. aan Mexico, Belize, Golf van Honduras, Honduras, El Salvador, Grote Oceaan. Het land bestaat voor ca. een derde uit het vlakke kalksteengebied in het noorden; in het zuidoosten liggen uitlopers van het Mayagebergte, de rest van het land omvat bergketens. Hoogste punt is de vulkaan Tajumulco (4420 m). Het klimaat is tropisch met temperaturen van 27°C tot 12°C (hoog-

gebergte) en een regenval van resp. 1200 tot 6000 mm.

Sociale gegevens

De bevolking bestaat uit Indianen (50%), mestiezen of ladino's (40%), blanken (5%), negers, mulatten. Chinezen (5%). Het grootste deel van de bevolking woont in het bergland tussen 1000 en 2000 m hoogte; 36,4% van de totale bevolking woont in steden. Er is een leerplicht voor kinderen tot 14 jaar; naast de door de overheid opgezette scholen zijn er privé-scholen, die wegens de hoge kosten slechts door weinigen bezocht worden. Van de bevolking van 15 jaar en ouder kan slechts 46% lezen en schrijven. Het land heeft 5 universiteiten, alleen de Universidad de San Carlos de Guatemala (1676) is gesubsidieerd.

Economische gegevens

Twee derde van de bevolking werkt in de landbouw, met als belangrijkste produkten bananen, koffie en katoen. Het land is rijk aan delfstoffen, maar de winning vindt nog op bescheiden schaal plaats. Het wegennet heeft een lengte van 17.300 km, het spoorwegnet 1830 km.

Geschiedenis

Tussen de 4e en 9e eeuw maakte Guatemala deel uit van het welvarende Maya-rijk, later van het rijk der Tolteken. De Spanjaarden veroverden het gebied in 1524 en stichtten het feodale Kapiteinschap-Generaal Guatemala. Begin 19e eeuw kwam de elite in verzet tegen Spanje en juli 1823 werden de Verenigde Middenamerikaanse Provincies uitgeroepen, die na onderlinge twisten uiteenvielen in Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua en Costa Rica. De in 1838 gestichte republiek Guatemala stond meer dan een eeuw lang onder bestuur van dictators, terwijl van de wettig gekozen presidenten er maar enkelen hun ambtstermijn hebben volgemaakt. De werkelijke machthebbers zijn de behoudende militairen.

Ook in 1982 werd een staatsgreep gepleegd door 'jonge officieren'. Er werd een junta aangesteld o.l.v. generaal Montt. Deze zette al snel zijn mede-juntaleden aan de kant. De staat van beleg werd afgekondigd en de terreur van het leger nog flink opgeschroefd. Geschat wordt dat in het laatste halfjaar van 1982 8000 tot 9000 mensen zijn vermoord.