Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Brielle

betekenis & definitie

Nee, het was geen grap toen de watergeuzen op 1 april 1572 bij verrassing de stad Brielle (of Den Briel) innamen. Eerlijk gezegd was het puur toeval dat zij met hun vloot van 26 schepen voor de poorten van de stad verzeild raakten. Brielle zat zonder Spaans garnizoen en dus was de verovering een makkie.

De stadspoort werd ingebeukt met behulp van een scheepsmast en klaar was Kees. Maar die gemakkelijke zege betekende wel een klap in het gezicht van de Spaanse opperbevelhebber hertog Alva. Bovendien betekende de verovering een mijlpaal in de strijd tegen de Spanjaarden, want de eerste stad die van het Spaanse juk was bevrijd vormde het eerste bruggenhoofd van de watergeuzen, van waaruit zij andere steden binnenvielen en onder het gezag van Willem van Oranje brachten. Andere steden wendden zich, deels met steun van de geuzen, op eigen houtje van de Spanjaarden af.

TIP: Elk jaar op 1 april doen Brielenaren in historische kledij de inname van de stad nog eens dunnetjes over. Alle hoofdrolspelers zijn present, onder wie natuurlijk geuzencommandant Lumey en de Brielse veerman Coppelstock, die de watergeuzen tipt dat er geen Spaanse troepen in de stad gelegerd zijn. Het historische feest trekt elk jaar talloze bezoekers uit het hele land.

De inname van Den Briel komt uiteraard ook aan bod in het Historisch Museum Brielle, gevestigd in de voormalige stadsgevangenis en het stadhuis uit 1623 aan de Markt

De inname van Den Briel was bepaald geen 1-aprilgrap, maar dodelijke ernst. Toch is de verovering van de stad ('Op 1 april verloor Alva zijn bril') de meest populaire verklaring voor het ontstaan van de 1-aprilgrap.

Waarschijnlijk klopt dat niet, want ook in landen die nog nooit van de watergeuzen hebben gehoord, nemen de mensen elkaar op de eerste aprildag bij de neus. Een andere verklaring voor het gekke gedrag op 1 april is de invoering van de gregoriaanse kalender in 1582. Dit had tot gevolg dat nieuwjaarsdag verschoof van 1 april naar 1 januari. Doordat de protestantse landen de gregoriaanse kalender niet aanvaardden, volgde er een lange tijd van verwarring, maar naarmate meer en meer mensen 1 januari als officiële nieuwjaarsdag erkenden, scholden zij de anderen voor aprilgek uit.