XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Hortustheater

betekenis & definitie

Hortustheater voordien achtereenvolgens Prot en Rika Hopper Theater geheten, was de schepping van de Fransman Gustave Prot, als jongeman naar A. gekomen met de Franse Opera, waar hij decorateur was. In 1874 stichtte hij een eigen gezelschap voor populair toneel en gaf daarmee twee jaar voorstellingen

in Frascati* in de Nes. Toen liet hij aan de Plantage Middenlaan een eigen theater bouwen, dat hij eveneens Frascati noemde, maar dat in de volksmond al spoedig Prot heette. In 1879 werd de zaak geopend. In dit gebouw wist Prot, door vooraanstaande artiesten te engageren, de operettekunst tot grote hoogte op te voeren. Beroemd was het theater ook om zijn decors. Kreeft, Kelly en Kiehl, de drie K's, die zulke gevierde komieken waren, oogstten hier hun eerste successen. In 1912 verkocht Prot de zaak, die tijdens de Eerste Wereldoorlog schrikbarend achteruitging; ook daarna bleef het sukkelen, hoewel veel gezelschappen, waaronder geslaagde, hier een kans waagden. In 1926 kochten de toneelspeelster Rika Hopper* en haar man Jacques van Hoven de schouwburg aan; de naam werd toen Rika Hopper Theater. Tot 1940 bleven er vele gezelschappen in spelen. In 1942 werd het herdoopt in Hortustheater en kwam er een nieuwe directie, die er een bioscoop van maakte, de 36ste op dat moment in A.

De naam werd Theater Desmet. Dit familie-bioscoopbedrijf opende hier op 18 juli 1980 een nieuw bioscoopcomplex, na een langdurige verbouwing. Het gebouw werd voor zover mogelijk teruggebracht in een art deco/Amsterdamse Schoolstijl. In nov. 1980 werden nog drie zalen geopend. Mevr. Desmet runde het theater onder de naam Filmmaatschappij Amsterdam. Het werd met Cinecenter, Kriterion*, Rialto*, The Movies en De Uitkijk* een van de Europa Cinemas. In 2000 sloot Desmet definitief als bioscooptheater. De bioscoop werd een studio voor radio, televisie en commercials.

LIT. T.K. Looyen, Amsterdamse theaters, 1981, 73; Guus Luijters, Voormalige Amsterdamse bioscopen, 1992 en 1999; R. van Bueren, Saturday Night at the Movies, deel 1, A-D, deel 2 en 3, E-Z, 1999.

< >