XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Geldersekade

betekenis & definitie

Geldersekade is een van de opmerkelijkste grachten van de oude binnenstad, doordat zij aan beide zijden wordt afgesloten: aan de IJ-kant door de Schreierstoren* en bij de Nieuwmarkt door de Waag*. Opmerkelijk is de gracht, doordat hier de oude stadsmuur* gelopen heeft, die het alleroudste A. heeft beschermd. Met de Kloveniersburgwal* in het verlengde was zij in de 15de eeuw de stadsgracht, "de uterste grafte". Tussen de kadestenen zijn nog grote stukken steen te zien die van de oude walmuur afkomstig zijn. Op de hoek van de Geldersekade en de Recht Boomssloot staat het "huis met de acht ingangen".

Dit huis dateert van 1634 en was bestemd voor de handel in scheepsvictualiën. In 1954 werd onder toezicht van Monumentenzorg* begonnen met de restauratie van dit pand. Nu is er een antiquair gevestigd. De kade kent nog enkele andere oude gevels alsmede een mooie 18de-eeuwse onderpui op nr. 8. Wat echter niet meer bestaat is het "Saligh Roemershuys"*, het huis, waar de korenkoper Roemer Visscher* (zijn huis heette "De Korendrager"*)' met zijn beide dochters Anna en Maria Tesselschade* zijn gasten welkom heette (letterkundige vrienden, onder wie Joost van den Vondel*). Waarschijnlijk heeft het huis gestaan op het tegenwoordige nr. 16. In verband met de 400ste geboortedag van Maria Tesselschade (1594-1649) verscheen een themanummer van het maandblad Amstelodamum* (mrt./apr. 1994).

In de Universiteitsbibliotheek*, Singel 425, werd een tentoonstelling gehouden over het leven en werk van Maria Tesselschade. In het pand Geldersekade 16 (zetel van Carillon Productions) werd op 25 mrt. 1994 een gedenkplaat onthuld ter herinnering aan deze bijzondere vrouw. De Geldersekade met omgeving is altijd een echte scheepvaartbuurt geweest. Naar de schepen die vanhier vroeger hun lijndiensten onderhielden, heeft een gedeelte van de kade in de 17de eeuw Keulsche en een ander deel ook korte tijd Engelsche of Londensche Kay geheten. In het begin van de 20ste eeuw moet het aan de Geldersekade waarschijnlijk aantrekkelijker en romantischer geweest zijn dan thans, daar toen de Zuiderzeevissers hier voor dag en dauw binnenvoeren en hun waren losten aan de toen nog boven het water bij de Nieuwmarkt gebouwde steiger met afslagplaats. Dat was de tijd dat de Vismarkt* hier nog gevestigd was.

LIT. B. Ram, Roemer Visscher en zijn dochters Anna en Maria Tesselschade, O.A. 1962, 322; Mieke B. Smits-Veldt, Van anekdotes tot mythen: de dochters van Roemer Visscher, M.A. mrt/apr.1994, 35; Renée Kistemaker, De verguisde beeltenissen van Anna en Maria, M.A. mrt/apr. 1994, 43; S.A.C. Dudok van Heel, Waar stond 't Saligh Roemers Huys waar Vondel te gast was?, M.A. mrt/apr. 1994, 51.