Nieuwmarkt - De Nieuwmarkt, ook wel Sint Antoniesmarkt geheten en zelfs enige tijd officieel benaamd met Oostermarkt, was in de 1 7de en 18de eeuw in een aantal "vakken" verdeeld, een aantal bijzondere markten voor bepaalde branches. Een grote plaats werd op de Nieuwmarkt ingenomen door de "lapduyvels", de klerenkooplieden. Bij de Barndesteeg stonden de Noordwijker tuinlieden met hun vruchten en ook met hun Noordwijkse kruiden, bijzonder en ongewoon geneeskrachtig. Uit deze kruidenhoek is de beroemde zaak van Jacob Hooy* gegroeid. Ook de Noord-Hollandse boeren namen een deel van de markt in; zij stonden vooral bij de Keizersstraat met kaas, boter en eieren.
In 1927 kreeg de Nieuwmarkt als eerste elektrische verlichting. Daarna volgden de markten van het Waterlooplein, Lindengracht en Albert Cuypstraat. In de oorlogsjaren 1940-1945 heeft de Nieuwmarkt een slechte naam gekregen als centrum van de zwarte handel. Hier zwierven toen, tussen de steeds armelijker uitstallingen, waarvan in de loop van jaren toch al een steeds groter gedeelte was ingenomen door de beruchte oude rommel, vele jongelieden rond met zakken vol levensmiddelenbonnen, sigaretten e.d.
De huizen nrs 20 en 22 hebben nog een mooie tweelinggevel met trappen, uitspringende zandstenen banden, toppilasters op kopjes en leeuwenkoppen in het fries, in de trant van de bouwmeester Lieven de Key (ca. 1560-1627); de gevelstenen vermelden: Anno 1605. De Vereniging "Hendrick de Keyser"* kocht de huizen in 1918 en liet ze restaureren in 1926 en 1932. Op 12 mei 1982 werd de Nieuwmarkt weer net als vroeger als dagmarkt ingericht. Onder leiding van architect Theo Bosch werd de Nieuwmarktbuurt een gebied dat in het structuurplan "Stad Centraal" van de gemeente paste. In 1992 werd het straatmeubilair van het plein vernieuwd naar ontwerp van A. Schabracq.
LIT. H. Knijtijzer, Huis de Pinto... en verder, O.A. 1972, 8; Geurt Brinkgreve, Het Huis de Pinto - en dan verder, O.A. 1972, 78; Gerrit van Beeren, Tjebbe van Tijen, De beste actiegroep ter wereld, 1 984; Richter Roegholt, Het Huis de Pinto redde de buurt, De Lamp apr. 7 986, 20; Guido Frankfurter, Student op de Nieuwmarkt, 1994; F. ten Cate, Dit volckje seer verwoet, 1988; Frans Heddema, Terug naar het Pintohuis, O.A. 1999, 72; P. Prins, Het De Pintohuis en de omslag in de Nieuwmarktbuurt, MA. 1999, 16.
