Jalapa of Xalapa, het oude Aztekische Xalapan, eene stad in het Mexikaansche departement Veracruz, 12 geogr. mijl ten noordwesten van de stad van dien naam, ligt aan den ouden grooten weg naar de hoofdstad van Mexico, 1400 Ned. el boven de oppervlakte der zee, zeer bevallig aan den voet van den basaltkegel Macultepec, tusschen prachtige tuinen in een vruchtbaar, wel wat vochtig, maar niet ongezond oord, waar zoowel de voortbrengselen der keerkringslanden als die der gematigde gewesten welig groeijen. De stad is, in weerwil harer steile straten, wèlgebouwd, zindelijk en fraai, telt omstreeks 16000 inwoners en behoort wegens haren bloei en wegens den gezelligen aard der inwoners tot de aangenaamste van Mexico. Er zijn 4 kerken , en in de hoofdkerk op het marktplein vindt men vele kostbaarheden , alsook meesterstukken van aloude Spaansche schilders. Voorts is er een Franciscaner klooster, in 1555 gesticht, hetwelk zich als een burgt op eene hoogte ten zuiden der stad verheft, terwijl hospitalen, scholen, wasch-inrigtingen enz. er niet ontbreken.
Sedert het verkeer van Veracruz met het binnenland niet langer plaats heeft over Jalapa, maar over Orizaba, is de welvaart van eerstgenoemde stad aanmerkelijk verminderd. De omstreken der stad zijn hoogst merkwaardig voor den kruidkundige. De jalape (zie onder) is naar haar genoemd.
