Chamaeleon minerale is de naam eener verbinding van mangaanzuur met kali. Men bereidt ze gewoonlijk door 1 deel fijngewreven bruinsteen met 3 deelen salpeter zoolang zacht te gloeijen totdat de smeltende massa weder vast en brokkelig wordt en eene kleine hoeveelheid, in water geworpen, met eene donkergroene kleur oplost, die vervolgens door verschillende schakéringen in paars en rood verandert.
Deze kleurverandering wordt veroorzaakt doordien de aanvankelijk gevormde oplossing van mangaanzure kali zich zeer spoedig verbindt en in overmangaanzure kali verandert. Daar alzoo in de groene oplossing het paars allengs de overhand verkrijgt, ontstaat die kleurenwisseling. — De overmangaanzure kali is in den laatsten tijd veel gebruikt ten behoeve der maat-analyse, doordien de zure oplossing, die vrij overmangaanzuur bevat, zeer oxydérend werkt en hierdoor zelve ontleed en kleurloos wordt. Zoodra nu bij herhaalde toevoeging de roode kleur niet meer verdwijnt, kan men zich verzekerd houden, dat de vloeistof, die men onderzoekt, geene oxydeerbare zelfstandigheden meer bevat. Wil men dus de hoeveelheid van deze bepalen, dan behoeft men slechts zulk eene oplossing van een bekend overmangaanzuurgehalte langzaam bij eene vloeistof te gieten, totdat de kleur bestendig wordt; men kan alsdan uit de verbruikte hoeveelheid bepalen, welke de hoeveelheid is der daardoor geoxydeerde stoffen.
Men kan dus het chamaeleon minerale gebruiken, om water te zuiveren, dat wegens organische zelfstandigheden voor drinkwater onbruikbaar is. Men beproeft de zuiverheid van het water door eene oplossing van mangaanzure kali er droppelsgewijs bij te voegen. Wanneer de kleur van vele droppels in korten tijd verdwijnt, dan bevat het water bijmengsels, die voor de gezondheid nadeelig zijn. Wanneer men bij droog chamaeleon minerale geconcentreerd zwavelzuur voegt, ontwikkelt zich eene groote hoeveelheid ozon. Zie verder onder Mangaan.
