Gepubliceerd op 16-11-2020

Raep-hoen

betekenis & definitie

Naam voor de Patrijs ←, vermeld in de VK (c.1618), synoniem voor "Veldhoen" en "Lat Perdix, ger. rebhun. sax. raphoen". Mogelijk werd deze naam op een gegeven moment geassocieerd met N Raap (Brassica rapa L.), tussen welke planten Patrijzen zich wel kunnen ophouden (dus hier is sprake van volksetymologische beïnvloeding).

ETYMOLOGIE N Raaphoen [Vercoullie 1925] <N Raep-hoen [Kiliaan] <mnl raphoen [Verdam 1911] <mnd raphone (nederduits rap 'snel', maar de vorming van raphone is volksetymologie) [Mackensen 1985; Kluge 1967]; noors Rapphone, zweeds Rapphöna (zweeds rapp 'vlug, flink, kordaat') ?<mnd; D Rebhuhn 'Patrijs' <mhd rephuon <ohd reb(a)huon (hierin is reb<ohd erpf 'donkerroodbruin'; Mackensen 1985: op dit tijdstip al volksetymologische invloed van ohd reba (>D Rebe 'Wijnrank, Druif'); Patrijzen houden zich ook op hellingen van wijnbergen op!); <germ *reve-hon; idg *(e)rebh-; dit ligt ook ten grondslag aan vlaams/D Erpel ← 'Woerd', sloveens Jerebica, bulgaars Jarebitsa, lets Laukirbe (alle =Patrijs) (lets lauka 'veld' (vgl. sub Looflijster) en zweeds Jarpe, noors Jerpe, deens Hjerpe, ijslands Jarpi 'Hazelhoen' (<oudnoords jarpr 'donkerbruin'), lets Mezirbe (lets mez-, meza 'bos-'), litouws Jerubè, sloveens Gozdni jereb (gozdni 'bos-'), tsjechisch Jerâbek lesni (lesni 'bos-'), pools Jarzabek en R PHÔMHK Rjâptsjik (alle 'Hazelhoen') (R PHÖÓH rjabój <oudslavisch rebu 'bont'). [Wilms 970312,6; Weijnen 1996 sub erpel]