Verklarend woordenboek Nederlands-Indië

Pieter Johannes Veth (2003)

Gepubliceerd op 15-08-2017

tamarinde 1

betekenis & definitie

tamarinde [bepaalde boom]. Reeds in Dozy’s Oosterlingen verklaard als tamr (of tamar) hindi, dat is in het Arabisch ‘Indische dadel’. Zie ook Glossaire des mots espagnols et portugais dérivés de l’Arabe, op Tamarindos. In het Frans zegt men tamarin en voor de boom tamarinier, hoewel men tegenwoordig in de dagbladen dagelijks tamar indien leest. De verklaring van het woord levert grammaticaal niet het minste probleem, maar waarin het punt van vergelijking tussen de tamarinde en de dadels gelegen is, blijft raadselachtig, ook na raadpleging van de plaats van Van Linschoten, Itinerario, p. 99, die ik hier laat volgen. ‘De Malabaren heetent pulii, de Gusaratten en de ander Indianen ambilii, de Arabyers tamarindi, overmidts dat tamaras in Arabyen zijn, die men bij ons daalen heet, ende omdat se de Tamarinio anders geen beter gelijckenis weten te geven als naer de datylen ofte daalen, soo noemen se die Tamarindi (d.i. tamaren ofte daalen van Indië), waerom van de Portugesen ook tamarinio genoemd wordt.’ Het moeten dus de vruchten zijn, die tot de naam Indische dadels aanleiding hebben gegeven; maar wanneer men bedenkt dat de tamarindeboom (Tamarindus indica) tot de leguminosen behoort en een lange peul draagt die zes tot twaalf kleine zaden bevat, en de dadel (Phoenix dactylifera) een palm is met vlezige, slechts één zaad bevattende vruchten, dan gevoelt men dat ook de overeenkomst tussen de vruchten niet groot kan zijn. Zij schijnt hoofdzakelijk te bestaan in de trossen waarin beide groeien.

Dat de tamarindeboom een overvloed van fijn gevederd loof draagt en de prachtigste lanen vormt, en dat de vrucht een heerlijk zuur voor de spijsbereiding oplevert, waarom de boom in het Javaans wit-asĕm, in het Maleis pohonasam, dat beide de ‘zuurboom’ betekent, genoemd wordt, zijn bijzonderheden die geen plaats laten voor de mening dat hij soms in andere opzichten iets met de dadelpalm gemeen kan hebben.