Spreekwoorden en gezegden

F. Stoett (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

’Em om hebben

betekenis & definitie

dronken, beschonken zijn. ’Em om hebben houdt men voor een verkorting van de staan om hebben, d.i. de staart om het lijf geslagen hebben (als een koe). Vgl.

Boekenoogen 987: Hij heeft een steen om, hij is boos; een koe toont nl. aldus haar kwaadheid. „Boos zijn” is ook een wijze van de perken of zich te buiten gaan, en „boos zijn” en „dronken zijn” zijn als zodanig naverwante begrippen (aldus verklaard door R. van der Meulen in Tijschrift 45). De uitdr. komt overeen met ’em staan hebben, welke zegswijze duidelijk wordt door het Fri. as de kat fan hûs is, stekt de mus de stirt omheech, overdr. als de vrouw uit is, spelen de meiden de baas. Zijn staart omhoogsteken betekent in Zuid-Oost-Vl. „een fiere houding aannemen” en ergens heengaan met een staanden staan kwam in de 17de eeuw voor in de zin van: ergens fier en trots, met een opgestoken zeil heengaan. ’Em staan hebben (als een muis) is dus eigenlijk de staan staan (omhooggestoken) hebben als een muis, met de betekenis: de gewone (bescheiden) perken te buiten gaan, of ook: zich op de een of andere wijze te buiten gaan, hetgeen in ruime zin ook kan inhouden: dronken zijn.