Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

met veel vijven en zessen

betekenis & definitie

Als iets met veel vijven en zessen gepaard gaat, wordt er heel wat omslag gemaakt voordat er met werken wordt begonnen. Deze zegswijze is een navolging van een soortgelijke, nu verouderde uitdrukking, die luidde: veel vieren en vijven hebben, ofwel: veel noten op zijn zang hebben.

De term vieren is waarschijnlijk ontstaan uit de middelnederlandse verwensing Gans vier! die Bij Gods vuur! (de bliksem) betekende. Toen ‘vier’ in de zin van ‘vuur’ niet langer gebruikelijk was, begon men dit zelfstandig naamwoord met het telwoord ‘vier’ te associëren. Daaraan werd het telwoord ‘vijven’ toegevoegd, aanvankelijk met de gedachte aan een andere vloek, luidend: Gans vijven! (Gods vijf heilige wonden). De uitdrukking veel vieren en vijven hebben betekende dan ook in origine: veel vloeken laten horen, en dus ook: veel drukte maken.