Madeira / Madera is een versterkte wijn (16-18%) met een uniek rijpingsproces, waarbij de wijn gedurende een langere periode wordt verhit. Madeira komt van het gelijknamige Portugese eiland, zo’n 600 kilometer ten westen van Marokko in de Atlantische Oceaan. Madeirawijn kan extreem goed ouderen (tot wel 150 jaar).
Madeira is een wijn met een uitgesproken smaak: een hoge zuurgraad (afhankelijk van de gebruikte druif) tegenover het zoet van onvergiste druivensuikers (afhankelijk van het moment van alcoholtoevoeging). Het wordt nooit aangezoet.
Madeira heeft zuurstofcontact en wordt langdurig in warmte gerijpt. Bij reguliere wijn zou dit zogenaamde maderiseren een negatief oxidatie-effect hebben, maar Madeira ontwikkelt juist een mooie balans tussen zuur en zoet, complexe rijpingsaroma’s en een unieke smaaksensatie. Madeira neemt met de jaren in kwaliteit toe.
Madeira is vooral bekend als kookwijn; een eenvoudige Madeira waaraan zout en peper is toegevoegd. Maar echte Madeira bestaat in verschillende stijlen.Oorspronkelijk werden vier ‘nobele druivenrassen’ gebruikt, met elk een eigen smaaktype:
SERCIAL (dry)
VERDELHO (medium dry)
BOAL / BUAL (medium sweet)
MALVASIA / MALMSEY (sweet)
Tegenwoordig wordt voornamelijk het sterkere ras TINTA NEGRA MOLE gebruikt, de bovengenoemde smaaktypes zijn hierbij behouden. De ‘nobele rassen’ worden op kleinere schaal nog gebruikt voor exclusieve Madeira’s.
De beste wijn verblijft – volgens de traditionele ‘Canteiro-methode’ - in houten vaten in Lodges (loodsen), waarbinnen het jarenlang door de zon wordt gestoofd (40°C).
Een kwaliteit lager wordt enkele maanden opgeslagen in kunstmatig verwarmde houten vaten, de zogenaamde Estufa’s (50°C).
De eenvoudigste Madeira verblijft korte tijd in kunststof vaten, waardoor buizen met heet water lopen.
Het Madeiraclassificatiesysteem wordt bepaald door het aantal jaren rijping, type lagering en/of aantal gebruikte druivenrassen. Voorbeelden hiervan zijn Rainwater, Finest, Reserva, Extra-Reserva en Vintage-Madeira.
Madeira is door de diverse stijlen gastronomisch breed inzetbaar, zoals bij frisse salades, geitenkaas, vis, pure chocolade of schimmelkaas.
