Willemstad - 1) hoofdstad van Curaçao, gegroeid uit een kleine nederzetting, die zich in de jaren 1647-50 uitbreidde en door den toenemenden slavenhandel der Comp. in belangrijkheid won. De Overzijde, n.l. van de St. Anna-baai, Otrabanda, of de Spaansche zijde, in tegenstelling van de Oost- of Hollandsche zijde, was in 1752 „reeds meerder betimmerd als de W.”, en op Scharloo en Pietermaai waren reeds verscheidene huizen gebouwd. W. is een der merkwaardigste steden van W.-Indië, met een geheel eigen karakter, afwijkend van den gewonen stedenbouw in de tropen.
Men heeft W. vergeleken bij oud-Amsterdam, haar een tropisch Stavoren of Vlissingen genoemd, een tropisch Broek in Waterland of Marken, haar vergeleken bij Utrecht en Dordrecht. A spotless town heeft men haar geheeten. Bij het binnenkomen van de haven ziet men ten O. het Waterfort, ten W. het Riffort; in de eigenlijke W. liggen de woning van den gouv., de regeeringsgebouwen, de oudste huizen, kantoren en magazijnen. Oostelijk van de haven liggen het stadsdeel Pietermaai en het rijke kwartier Scharloo. Er zijn in W. mooie pleinen en straten en sedert 1893 is er electrische verlichting; de afwatering van het hemelwater geschiedt langs open steenen goten; door middel van het tonnenstelsel verwijdert men de faeces. De St. Anna-baai, die de stad in een O.-lijke en een W.-lijke helft verdeelt, loopt van zee naar het Schottegat, een binnenmeer, dat een heel eind in het eiland doordringt; aan dat Schottegat ligt Asiento, waar o. a. te vinden zijn de etablissementen van de Cur. Petrol.
Mij. Zeer ten onrechte heeft W. als woonstad een slechten naam; in den openbaren gezondheidsdienst zijn veel verbeteringen aangebracht; de gemiddelde jaartemperatuur is er 27.5°; in Juli en Aug. stijgt de temperatuur wel eens tot 32.5°; de avonden zijn heerlijk koel; een paar windstille dagen heeft November. Het aantal inwoners bedroeg op 1 Jan. 1921 14.497. In de rangschikking naar de bedrijven staan in het 1ste of stadsdistrikt van Curaçao de hoedenvlechters en -vlechtsters bovenaan, met het cijfer 2498. In 1920 bedroeg de waarde van den invoer ƒ 1.528.071, d. i. ƒ 708.528 meer dan in 1919; de waarde van den uitvoer bedroeg ƒ 15.735.418, d. i. ƒ 5.684.749 meer dan in 1919; de doorvoer bleef 10.682 ton beneden die van 1919. De haven werd bezocht door 580 stoomschepen met 2.195.298 M.3 inhoud, tegen 384 in 1919; het getal zeilschepen liep terug van 1294 tot 1066, maar de netto-inhoud van deze laatsten is 66.991 M.3 hooger.
Er zijn in W. openbare en niet-gesubsid. en gesubsid. bijzondere scholen; het bijzonder onderwijs staat onder het bestuur van de R.-K. Missie van Curaçao. De openbare scholen werden bezocht door 840, de bijzondere door 2325 leerlingen (stadsdistrikt). Zie verder Encyclop. van Ned. W.-I. en de daarbij behoorende kaart van W.; zoo ook in het tijdschr. „Buiten” van 31 Jan. en 7 Febr. 1920 het opstel van M. B. de Lange-de Bruyn.
2) gem. in ’t N.W. van N.-Brabant; 3078 H.A., alles zeeklei, met 2200 inw. De stad W. aan ’t Haringvliet werd in 1583 gesticht op een ingedijkte aanslibbing, de Ruigenhil, en op kosten van prins Willem van Oranje en met schanswerken, enz. versterkt (vandaar haar naam). Zij telt 1400 inw., die van handel en nijverheid leven. Bekend is de heldhaftige verdediging van W. door Baron van Boetzelaer tegen de Franschen onder Dumouriez (1793). De gemeente was voorheen een heerlijkheid, die in 1584 door de Staten van Brabant aan Willem van Oranje werd geschonken.
