v., wisseling van het staatsgezag bij overgang van een bepaald gebied van de ene staat naar de andere.
(e) Statenopvolging kan op verschillende wijzen plaatsvinden, zoals door annexatie, overdracht (cessie), fusie, of afsplitsing van een deel van het staatsgebied als nieuwe staat. De vraag is of en in hoeverre bij zo’n gebiedsovergang van statenopvolging sprake is, belangrijk in verband met verdragen, schulden, staatseigendom, nationaliteit, en verkregen rechten van personen in het betrokken gebied. De VN-Commissie voor Internationaal Recht deelde het onderwerp op in verdragen enerzijds en andere onderwerpen anderzijds. Over het algemeen gaan door de ‘opgevolgde’ staat gesloten verdragen niet zonder meer over op de ‘opvolgende’ staat (clean slate rule), terwijl de werkingssfeer van bestaande verdragen van deze laatste zich in de regel uitbreidt over het nieuw-verworven gebiedsdeel (moving treaty frontiers). In geval de opvolgende staat een bilateraal verdrag van de opgevolgde staat wil overnemen, is instemming van de andere verdragspartij nodig. Bij meerzijdige verdragen die daartoe de mogelijkheid bieden kan de opvolgende staat zich uitspreken voor toetreding resp. deelname. Uitzonderingen op de clean slate rule betreffen:
1. grensen andere daarmee nauw samenhangende verdragen;
2. verdragen die betrekking hebben op gebruik en/of beperking van gebruik van een grondgebied ten gunste van een of meer andere staten (servituut). Het ontwerp-verdrag van de VN-Commissie voor Internationaal Recht (1977) ruimt een geprivilegieerde plaats in voor de pas onafhankelijk geworden staat (meestal ex-kolonie). Met betrekking tot eigendommen bepaalt het betreffende ontwerp dat, tenzij anders is overeengekomen of besloten, staatseigendom die ten tijde van de gebiedsovergang in het betrokken gebied is gelegen, overgaat naar de opvolgende staat. Evenzo gaan de vorderingen op de opvolgende staat over die voortspruiten uit de souvereiniteit over, of de staatsactiviteiten in het betrokken gebied. Ten aanzien van staatsschulden wordt voorgesteld dat, tenzij anders is overeengekomen, een redelijk deel van de schuld door de opvolgende staat wordt overgenomen met inachtname van o.m. de eigendommen, rechten en renten die betrekking hebben op de betreffende schuld en die overgaan op de opvolgende staat. Deze regel lijdt volgens het ontwerp uitzondering in geval van een pas onafhankelijke staat; dan geldt als uitgangspunt de niet-overname van de schuld behoudens overeenkomst van het tegendeel.
LITT. D.P.O’Connell, State succession in municipal and international law (2 dln. 1967).
