James Barry Munnik, Zuidafrikaans politicus en militair, *3.4.1866 Wellington (Kaapkolonie), ♱21.ll.1942 Pretoria. Hertzog was advocaat te Pretoria en werd in 1895 lid van het Hoog Gerechtshof van Oranje Vrijstaat.
In de Boerenoorlog (1899-1902) was hij waarnemend bevelhebber van het leger van de Vrijstaat. Na de Vrede van Vereeniging (1902) organiseerde hij de Afrikaners in de Uniepartij. Hij was een voorvechter van de Zuidafrikaanse taal tegenover het officieel gebruik van het Engels. In 1914 stichtte Hertzog de nationalistische Afrikanerpartij, die zich fel kantte tegen de politiek van Louis Botha (een voorstander van Zuidafrikaanse steun aan Engeland tijdens de Eerste Wereldoorlog). In 1924 behaalde Hertzog in samenwerking met de socialisten een verkiezingsoverwinning. Als regeringsleider zette hij de erkenning van het Afrikaans als officiële taal door.
In 1933 vormde hij een coalitie met J.Smuts. Het parlement keurde in 1934 zijn verscherpte rassenpolitiek goed. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog was Hertzog opnieuw voorstander van een neutraliteitspolitiek; zijn standpunt kreeg niet voldoende aanhang en hij moest aftreden ten gunste van Smuts (1939).LITT. C.M.van den Heever, Hertzog (1946); Gedenkboek gen. Hertzog (1965).
