Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

geweldloze weerbaarheid

betekenis & definitie

een methode van het verzekeren van veiligheid en vrede door geweldloze weerstand. Geweldloze weerbaarheid is bedoeld als een machtsuitoefening, die in de plaats zou kunnen komen van militaire macht.

Men spreekt van afschrikking door geweldloze weerbaarheid als alternatief voor afschrikking door het vooruitzicht van militair verzet. De macht van geweldloze weerbaarheid in een staatsverband is groot, aangezien de macht van de overheid in wezen berust op de bereidheid tot gehoorzaamheid van de bevolking. Bij geweldloze weerbaarheid wordt die gehoorzaamheid collectief opgezegd, waartegen nauwelijks iets te doen valt. Mahatma Gandhi en Martin Luther King waren de personificatie van de macht van geweldloosheid om verandering te bereiken in een bestaand bestel.In internationale verhoudingen bestaat echter niet de gehoorzaamheidsverhouding. Vandaar dat de macht van het geweldloos verzet pas tot uiting kan komen na een bezetting (afschrikking door militaire macht beoogt echter juist bezetting te voorkomen). In de theorie van de defensieve afschrikking wordt massaal geweldloos verzet van de rest van de bevolking gezien als een aanvulling en versterking van de militaire dreiging.

litt. G.Sharp, The political equivalent of war: civilian defense (1965); A.Roberts, The strategy of civilian defense (1967); T.Ebert, Gewaltfreier Aufstand (1970); G.Sharp, The politics of non-violent action (1973).

< >