Woordenboek van Neologismen

Marc de Coster (1999)

Gepubliceerd op 08-06-2017

Glasnost

betekenis & definitie

(Russ. golos, glas ‘stem’ + -nost’ ‘heid’), openheid en meer vrijheid op politiek en cultureel gebied, maar niet buiten het kader van het socialisme in de voormalige Sovjetunie; door Charles B. Timmer vertaald als ‘het recht je stem te laten horen’. In het Russisch is glasnost geen neologisme: men vindt het woord al in correspondentie van Ivan Toergenjev (1818-1883). In de voormalige Sovjet-Unie werd het begrip al vóór Gorbatsjov gebruikt, maar dankzij hem werd het vanaf 1985 in het Westen bekend. Hij gebruikte het woord in dat jaar tijdens een speech waarbij hij zijn functie van algemeen secretaris van de Communistische Partij aanvaardde. Sindsdien werd glasnost het sleutelwoord in het gevoerde beleid en wel tot 1991, toen het uiteenspatten van de Sovjet-Unie een feit werd. Bij ons kreeg de term de betekenis van ‘de plicht die de regering heeft om de bevolking te informeren’. Tegenwoordig nog zelden gehoord. → perestrojka.

‘Glasnost’ en ‘perestroika’ - twee Russische woorden die we tot voor twee jaar nog niet in ons politiek taalgebruik hadden. Het ene is openheid en meer doorzichtigheid in de samenleving, het andere is de koers van ekonomische en industriële hervormingen. De twee toverwoorden van Sovjetleider Michail Gorbatsjov zijn tot ver buiten de grenzen van zijn land bekend geraakt, maar in de Sovjetunie zelf is lang niet iedereen tot medewerking aan de nieuwe koers bereid. De Morgen, 14-10-87

Een ander onderwerp dat dit blad aansnijdt is de seksualiteit in de Sovjetunie. In tegenstelling tot wat je zou verwachten van de glasnost en de perestrojka vindt er nog geen seksuele revolutie plaats. Opzij, april 1991

Op 15 augustus vorig jaar liet Suharto drie politieke gevangenen vrij die een rol speelden bij de gebeurtenissen in 1965, onder wie Subandrio, vice-premier onder Soekarno. Glasnost in de archipel? Elsevier, 10-08-96

De minister vindt het belangrijk dat de top van de rechterlijke macht is overgestapt op een politiek van openheid. Die glasnost mag door het spijtige voorval niet worden stilgelegd, beklemtoonde De Clerck. De Morgen, 16-01-97

Met Che werd een blok gevormd tegen de perestrojka en de glasnost die uit Moskou dreigden over te waaien. Trouw, 10-10-97