Scholen voor lager onderwijs. Voorbeelden van door J.W.
Schaap ontworpen scholen met de voor hem kenmerkende combinatie van schoonmetselwerk en decoratief pleisterwerk zijn de voorm. Gymnastiekschool met dienstwoning (Pieterskerkgracht 5-7), gebouwd in 1861 op initiatief van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en de filantroop J.
Kneppelhout, en de voorm. openbare lagere jongensschool Aalmarkt 9, gebouwd in 1861-'62 door S. van der Paauw (verhoogd 1874). Verder zijn er de voorm. openbare lagere school Plantsoen 99a-e uit 1865 (vergroot 1910) en het nu door de Webster University gebruikte schoolgebouw met gymnastieklokaal en rondboogvensters van de voorm. openbare M.U.L.O. voor meisjes, Boommarkt 1 uit 1869-'70.
In neorenaissance-stijl ontworpen door D.E.C. Knuttel is de openbare lagere school voor meisjes (2de klasse) Breestraat 66.
Dit tweelaags schoolgebouw uit 1887 doet nu dienst als filmhuis. Een zakelijk-expressionistisch ontwerp van L. en J.A. van der Laan is de R.K. lagere H.
Hartschool (Os en Paardenlaan 2) uit 1924, bestaande uit een gymnastieklokaal geflankeerd door zevenklassige vleugels voor jongens en voor meisjes. Andere voorbeelden van lagere scholen uit de jaren twintig zijn de uit blokvormige volumes samengestelde Chr. lagere school Lusthoflaan 4 (1922) met gymnastieklokaal, het zakelijk-expressionistische schoolgebouw Drift 77 (1927) en uit dezelfde tijd het schoolgebouw Pieterskerkhof 4a met zakelijk-expressionistische ingangspartij en de eenlaags school Atjehstraat 32.
Het expressionistische L-vormige gebouw van de Chr. De Leidse Houtschool (A.
Duyklaan 1) dateert uit 1932.Voorbeelden van vroeg-20ste-eeuwse kleuterscholen, nu alle met een andere bestemming, zijn de Chr. Fröbelschool (Oude Rijn 174) uit 1901 (gevelsteen), de tweelaags kleuterschool met dienstwoning Haarlemmerstraat 295 (circa 1905) en de in expressionistische vormen uitgevoerde Bewaarschool van de Vereniging voor Chr. Onderwijs (Middelstegracht 5-7) uit 1925.
