Scholen voor hoger onderwijs. Ter plaatse van het sinds de buskruitramp van 1807 braakliggende terrein ‘De Grote Ruïne’ ontwierp J.W.
Schaap in 1883 twee scholen. Aan de ene zijde staat het voorm. (tweede) Stedelijk Gymnasium (Doezastraat 2a), uitgevoerd in de stijl van de Willem II-gotiek met veel decoratief pleisterwerk en met een torenvormige middenrisaliet (oorspronkelijk met kap).
De achteruitbouw is uit 1915. Aan de andere zijde verrees de voorm.
Hogere Burger School voor meisjes (Garenmarkt 1a), een eclectisch gebouw met gepleisterde hoeklisenen en kroonlijst en een risalerende middenpartij met fronton. De Gemeentelijk Hogere Burger School (Burggravenlaan 2), het huidige Bonaventuracollege, werd in 1913-'15 gebouwd naar een rationalistisch ontwerp van W.
Dudok met vooruitspringende bouwdelen, topgevels en verschillende door W.C. Brouwer vervaardigde terracotta-reliëfs.
Uit dezelfde tijd is de aangebouwde conciërgewoning (Hoge Rijndijk 25a). Het (derde) Stedelijk Gymnasium (Fruinlaan 13-15) kwam in 1936-'37 tot stand naar een traditionalistisch ontwerp van J.
Neisingh als een L-vormig gebouw met flauw hellende zadeldaken, vierkante klokkentoren met ingesnoerde spits en apsisvormige gevelafsluitingen.Binnen bevindt zich een monumentale traphal.
Verder zijn in Leiden verschillende interessante scholen voor beroepsonderwijs te vinden. Bijvoorbeeld de door C. Blansjaar en P.C. Lancel ontworpen voorm. Kweekschool voor Zeevaart met internaat (Noordeinde 2a). Dit eclectische gebouw uit 1878-'79 heeft boven de hoofdingang in het middenrisaliet een borstbeeld van prins Hendrik, erevoorzitter van de school.
De voorm. Ambachtschool (Haagweg 2-4) werd in 1892 in neorenaissance-stijl gebouwd naar ontwerp van W.C. Mulder. Naar plannen van B. Buurman kwam in 1923 een uitbreiding in dezelfde stijl tot stand en in 1939-'41 een uitbreiding in functionalistische vormen. De voorm.
R.K. Vakschool voor meisjes (Galgewater 1) is een breed drielaags schoolgebouw uit 1929, ontworpen in traditionalistische vormen door L. en J.A. van der Laan. De voorm. Kweekschool Voorbereidend Onderwijs volgens de methode Haanstra (Vliet 12) dateert uit 1935.
