Gepubliceerd op 02-01-2020

Gunterstein in Breukelen

betekenis & definitie

(Zandpad 48), gelegen op de rechteroever tegenover het dorp Breukelen, is een geheel door water omgeven, blokvormig bakstenen gebouw met onderhuis. De ingang bevindt zich in de van de Vecht afgewende zijde van het huis en wordt geflankeerd door korte vleugels.

Gunterstein verrees in 1680, in opdracht van Magdalena Poulle, op de fundamenten van een in oorsprong vermoedelijk 14de-eeuws kasteel. Dat kasteel werd in 1673 door de Fransen verwoest.Het ontwerp van het herbouwde huis wordt doorgaans aan Adriaan Dortsman toegeschreven. Het gebouw, waarvan de hoeken door geblokte pilasters worden geaccentueerd, heeft een kroonlijst met het uiterlijk van een dorisch fries en een omlopend schilddak met in het midden een kleine toren, die tevens als schoorsteen fungeert. Dit torentje heeft aan alle zijden nissen met beelden, geflankeerd door dubbele pilasters. In de 18de eeuw werden de korte vleugels naast de ingang met een verdieping verhoogd. Het gebogen, door houten zuilen gedragen balkon aan de westgevel, vanwaar men zicht op Breukelen heeft, kwam omstreeks 1820 in de plaats van een ouder, rechthoekig balkon. In dezelfde tijd kreeg het huis een pleisterlaag, empire-schuiframen en een nieuwe houten brug naar het voorplein. De 19de-eeuwse bepleistering van het hoofdgebouw en de bouwhuizen werd in 1936 verwijderd.

Door het huis loopt een centrale gang en er is onder meer, in de zuidwesthoek, een zaal met wandtapijten; deze zijn in 1680 vervaardigd door Maximiliaan van der Gught uit Delft. Voorgesteld zijn landschappen met bomen, planten en dieren en tweemaal het huis Gunterstein. Naast deze zaal ligt een kamer met neoclassicistische decoratie uit omstreeks 1825. Het eveneens door de slotgracht omgeven voorplein wordt geflankeerd door twee rechthoekige bouwhuizen, waarvan het zuidelijke als oranjerie in gebruik is geweest. De omstreeks 1680 aangelegde geometrische tuin veranderde men omstreeks 1793 in een vroege landschapsstijl, waarbij de oude hoofdstructuur gespaard bleef. In 1849 zou S.A. van Lunteren het ‘Engelsche Werk’ veranderen volgens de rijpe landsschapstijl.

J. Copijn maakte in 1865 een, ten dele uitgevoerd plan voor de achterplaats. In het parkbos staat een beeld van Hades die Persephone ontvoert. Het beeld dateert uit 1712, wordt toegeschreven aan I. van Logteren en is afkomstig van de buitenplaats Boom en Bosch. Aan weerszijden van de Laan van Gunterstein staan twee identieke toegangshekken met siervazen. Ten noorden hiervan liggen een laat-18de-eeuws koetshuis en een 19de-eeuwse boerderij.