Gepubliceerd op 02-01-2020

Boerderijen in Amerongen

betekenis & definitie

Veel boerderijen in het dorp hebben een dwarsgeplaatst woongedeelte dat overeenkomt met de eerder beschreven woonhuizen. Aan de rand van het dorp ligt de dwarshuisboerderij Rodenstein (Kersweg 28) met een bakstenen voorhuis uit ongeveer 1800 en aan de linkerzijde een teruggelegen aanbouw met doorgang.

Naast de boerderij bevindt zich een driebeukige tabaksschuur. Verder staan in Amerongen veel langhuisboerderijen met lage zijmuren, een pannen zadeldak en brede, hoge puntgevels met vlechtingen.

Het bedrijfsgedeelte is soms in hout opgetrokken.Gave en monumentale voorbeelden van dit type boerderij zijn: Donkerstraat 25-27, dat dateert van omstreeks 1800, Drostestraat 31, uit dezelfde tijd en met bewerkte houten windveren en Van den Boschstraat 55, gebouwd in 1835 in opdracht van tabaksplanter H. van den Berg. In het laatste kwart van de 19de eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw kregen veel boerderijen een mansardedak. Een aardig en vroeg voorbeeld daarvan is de langhuisboerderij Rijksstraatweg 24 uit 1883, gebouwd voor tabaksplanter N. ten Broek. Aan de voorzijde is een veranda aangebracht. Aan de voet van de Lekdijk liggen enkele interessante boerderijen, zoals De Ark (Lekdijk 2), een 18de-eeuwse dwarshuisboerderij. Borreveld (Lekdijk 13) is een in 1844 in opdracht van de heer van Natewisch gebouwde dwarshuisboerderij met een monumentaal voorhuis.

De langhuisboer lerij Kolland (Lekdijk 3) dateert uit 1858 en heeft een rijk gedecoreerde voorgevel. Rijnzicht (Lekdijk 7), uit 1922, toont in zijn vormgeving invloed van het expressionisme.

Aan de tabaksteelt, die sinds het begin van de 17de eeuw in deze streek beoefend was, kwam omstreeks 1960 definitief een einde. Bewaard bleven verscheidene speciaal voor het drogen van tabak gebouwde schuren die dateren uit de 18de, 19de en 20ste eeuw. In vorm onderscheiden zij zich nauwelijks van schuren en houten achterhuizen van boerderijen in dit gebied, die ook vaak voor dit doel werden gebruikt. Behouden bleven tabaksschuren aan de Bergjessteeg, Bergweg, Van den Boschstraat, Kersweg, Koenestraat en Veenseweg. Een voormalige kleine 19de-eeuwse tabaksschuur in het dorp, Van den Boschstraat 46, is nu als museum ingericht. Er is een permanente tentoonstelling over de tabaksteelt in de zuidoosthoek van Utrecht. Van den Boschstraat 44 is een in 1806 gebouwd stenen tabakspakhuis. Het gebouw, dat bekend staat als de ‘Napoleonsschuur’, werd in 1983 verbouwd tot bibliotheek.