Monumenten in Nederland: Overijssel

R. Stenvert, C. Kolman en Ben Olde Meierink (1998)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Van het voorm. H. Geestgasthuis in Hasselt

betekenis & definitie

Van het voorm. H. Geestgasthuis, gesticht in 1391, zijn de kapel en de ziekenzaal bewaard gebleven.

De voorm. kapel van het H. Geestgasthuis (Hoogstraat 26/Raamstraat 2) is een sterk verbouwd overblijfsel van het in 1391 gestichte gasthuis.

De kern van het gebouw stamt uit het einde van de 15de eeuw. Kort na 1582 werd het gasthuis verplaatst naar het voorm.

Begijnenklooster aan de Baangracht. De kapel deed vervolgens dienst als arsenaal (vanaf 1617) en als onderkomen voor gilden (1742-'54) en katholieke bijeenkomsten (vanaf 1748).

In 1809 verbouwde men de kapel tot R.K. St.-Stephanuskerk en het gedeelte aan de Raamstraat tot pastorie.

De kerk werd verder nog verbouwd in 1834 en gerestaureerd en vergroot in 1868-'72 naar plannen van H.J. Wennekers, waarbij de huidige gevel aan de Raamstraat tot stand kwam.

De in 1909 gebouwde gevel met geveltoren is bij een verbouwing tot fietsenzaak na de in gebruikname van de nieuwe R.K.

St.-Stephanuskerk in 1933 vervangen door de huidige gevel.

In het interieur zijn schilderingen en opschriften op de balken bewaard gebleven. De voorm. ziekenzaal van het H.

Geest Gasthuis (Hoogstraat 33/Rosmolenstraat 1) is een oorspronkelijk zeer diep pand, gebouwd omstreeks 1500. Tot kort na 1582 heeft het dienst gedaan als ziekenzaal; daarna kwam het bekend te staan als het ‘Olde Gasthuys’.

Van 1582 tot 1611 diende het pand als stadswaag. Omstreeks 1630 verbouwde men het voorste gedeelte tot woning en trok men een nieuwe voorgevel op.

Het achterste deel kwam in gebruik als stal met rosmolen. Het stalgedeelte is in 1961 afgebrand en niet herbouwd.

De spitsboog in de eindgevel, een overblijfsel van de oostzijde van de ziekenzaal, is oorspronkelijk waarschijnlijk gebruikt als altaarnis. In het interieur bevindt zich op de verdieping een schouw met laat-gotische wangen; deze zal ongetwijfeld van elders uit het gasthuis afkomstig zijn.

Het pand is in 1969 gerestaureerd naar plannen van Th.G. Verlaan, waarbij de voorzijde zijn huidige schoudergevel met toppilaster heeft gekregen.