Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Verdedigingswerken in Vught

betekenis & definitie

Verdedigingswerken. Ter afsluiting van de zuidelijke toegang tot 's-Hertogenbosch werd in 1623 een regelmatige vijfhoekige schans aangelegd, genaamd Fort Isabella (Isabellalaan 7).

Na de opheffing als vestingwerk werd op het binnenterrein in 1915-'17 de Isabellakazerne gebouwd.Van de oude gebouwen bleef alleen een 17de-eeuws poortgebouw over. De poortdoorgang wordt omlijst door dubbele pilasters en een gebogen fronton met daarin een reliëf van een leeuw. Het gebouw kreeg in 1703 een verdieping, ingericht als corps de garde. Van de wallen en grachten resteert nu nog het westelijke deel van de in 1701-'02 naar plannen van Frederik Thomas d'Ivoy toegevoegde enveloppe met de daaromheen slingerende singelweg en gracht. De Stelling Vught kwam in de jaren 1844-'48 tot stand door de aanleg van acht lunetten ten westen en ten zuiden van fort Isabella, dat voor die stelling als reduit fungeerde. Vanaf 1872 bestreek het fort ook het acces dat was ontstaan door de aanleg van de spoorlijn naar Boxtel.

Van de stelling Vught zijn de drie westelijke lunetten het best bewaard gebleven. Op het voorterrein hiervan legden de Duitsers in 1943 het doorgangskamp Vught (Lunettenlaan ong.) aan, dat vanaf 1951 dienst deed als ‘tijdelijk’ Moluks opvangkamp.

Barak 13 is ingericht als museum voor de eerste periode; Barak 1 herinnert nog aan de latere periode. De rest van het terrein is bebouwd met vervangende nieuwbouw. Cromvoirt. Dit dorp ten westen van Vught ontstond in de 11de of 12de eeuw op de rand van zand- en kleigrond. De R.K. St.-Lambertuskerk (St.-Lambertusstraat 53) is een driebeukige neogotische kruisbasiliek met dakruiter, gebouwd in 1887 naar ontwerp van C.

Weber. De uit 1891 daterende, vrijstaande toren werd na oorlogsschade lager herbouwd in 1949. De pastorie (St.-Lambertusstraat 51) stamt uit de bouwtijd. Het voorm. raadhuis (St.-Lambertusstraat 47-49) verrees in 1899. Boven de ingang staat het opschrift ‘gemeentchuis’.