De (Herv.) Grote of Martinikerk (Breedeplaats 2) , is een pseudobasilikale kerk, voorzien van een vijfzijdig gesloten koor met omgang, een aangebouwde consistorie en een toren van drie geledingen met balustrade en ingesnoerde naaldspits. De huidige, gotische kerk in rode en gele baksteenmoppen is gebouwd op de plaats van een oudere, tufstenen voorganger, waarvan het bouwmateriaal ten dele is hergebruikt.
Vanaf circa 1400 kwamen achtereenvolgens het koor met omgang (eerste helft 15de eeuw), het schip (midden 15de eeuw) en de toren (tweede helft 15de eeuw) tot stand. De kooromgang sluit aan op de zijbeuken van het schip.
Het koor heeft een laat-maniëristisch poortje (1647), voorzien van een natuurstenen bekroning met het stadswapen en twee vrouwenfiguren als tenanten. Na een brand in 1714 is de toren iets verlaagd en voorzien van een nieuwe spits.
In de toren hangen drie klokken, waarvan één gegoten door Gerrit Butendiic (1450) en één door Hans Falck (1629). De kerk is in 1876-'78 verbouwd naar plannen van J.D.
Bruns en in 1940-'43 gerestaureerd naar plannen van H. van der Kloot-Meijburg, waarbij de mogelijk 16de-eeuwse consistorie is vernieuwd.Het interieur wordt gedekt door houten gewelven; een tongewelf boven het middenschip en halve tongewelven boven de zijbeuken en kooromgang. Op enkele van de slanke zuilen zijn 15de-eeuwse schilderingen van heiligen zichtbaar. Tussen het koor en de kooromgang bevindt zich een gotische bakstenen afscheiding. Tot de inventaris behoren vier gesneden gotische koorbanken (15de eeuw), een door Syuert Hiëronimus vervaardigde, met ebbenhout ingelegde preekstoel (1622) in het klankbord is een ouder renaissance-klankbord verwerkt -, een als koorhek aangewend 17de-eeuws doophek, 17de-eeuwse kerkbanken, en een door L. van Dam & Zn. met gebruik van oudere onderdelen gebouwd orgel (1848). Voorts bevat de kerk een epitaaf voor Minno van Cammingha (1605), een gedenkteken voor de theoloog Hendrik Antonius van der Linden († 1650) en een groot aantal grafzerken, waaronder enkele rijk gebeeldhouwde exemplaren uit de 15de tot de 17de eeuw. De belangrijkste grafzerken zijn in 1877 in chronologische volgorde rechtop gezet tegen de zijwanden van de kerk, zoals een zerk met ridderafbeelding voor Jan Vervou († 1568), de door Benedictus Gerbrandtsz. vervaardigde zerken voor Julius Botnia († 1539) en Hylck van Herema († 1539) en een tiental door Vincent Lucas gebeeldhouwde zerken, waaronder die voor Gerardus Agricola, de laatste prior van het Klaarkampklooster († 1598). Het interieur van de consistorie heeft een eikenhouten betimmering met briefpanelen en een balkenzoldering op geprofileerde sleutelstukken.
