Gepubliceerd op 30-07-2017

Kazachstan

betekenis & definitie

Republiek in Centraal-Azië; in het westen begrensd door de Kaspische Zee en in het oosten door de Volksrepubliek China; sinds 16 december 1991 onafhankelijk. Kazachstan is lid van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS).

De Kazachen, een islamitisch nomadenvolk, ontstonden in de dertiende eeuw door vermenging van Turkse stammen met Mongolen. In de achttiende eeuw werd door hen zonder verzet Russische protectie aanvaard. Vanaf het begin van de negentiende eeuw vestigden zich Russische kolonisten in Kazachstan, die het gebied in feite annexeerden; in 1847 werd Kazachstan geheel aan Rusland onderworpen. De komst van kolonisten vormde een bedreiging voor het nomadenvolk, dat vele malen in opstand kwam, onder andere in 1916 toen Rusland de dienstplicht voor de Kazachen wilde invoeren.

Tijdens de Russische burgeroorlog was Kazachstan aanvankelijk in handen van de Witten; in 1919-20 werd het gebied door het Rode Leger bezet. In augustus 1920 werd de autonome republiek Kazachstan opgericht, die in 1936 werd omgevormd tot een Unierepubliek van de Sovjetunie. Kazachstan was na de RSFSR de grootste Unierepubliek. Tussen 1920 en 1940 werd Kazachstan zwaar getroffen door politieke zuiveringen, hongersnood, en met name door de gedwongen collectivisatie van de landbouw. Circa een miljoen Kazachen weken met hun kudden uit naar Afghanistan of vluchtten naar China. Door een toenemende vraag naar producten van de zware industrie, raakte Kazachstan vanaf de Tweede Wereldoorlog in een zeer snel industrialisatieproces verwikkeld. Na de dood van Stalin in 1953 werd de kolonisatie door Rusland en de Oekraïne fors voortgezet om de graangebieden in Noord-Kazachstan te ontginnen, met als gevolg dat het aandeel van de Kazachen in de totale bevolking van de republiek tot beneden de dertig procent terugliep. Dankzij hun hogere geboortecijfer nam het percentage Kazachen vanaf de jaren zeventig weer toe, tot 41,9 procent in 1991.

Kazachstan werd op 16 december 1991 onafhankelijk; op 28 januari 1993 werd een nieuwe grondwet ingevoerd. De regering begon met een programma van economische hervormingen. Het uiteenvallen van de Sovjetunie en de dalende vraag naar producten van de zware industrie zorgden echter voor grote economische problemen. Desondanks genoot de op 1 december 1991 gekozen president Noersoeltan Nazarbayev het vertrouwen van de bevolking; zijn zittingstermijn werd na een referendum op 29 april 1995 tot het jaar 2000 verlengd.