Gepubliceerd op 13-06-2017

Bouterse, Desi Delano (1945)

betekenis & definitie

Militair die in 1980 de macht greep in Suriname.

Desi Bouterse volgde in Suriname een opleiding aan de handelsschool. Daarna ging hij in Nederland in militaire dienst en werd vervolgens beroepsmilitair. Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 zette hij zijn carrière in het Surinaamse leger voort. Op 25 februari 1980 behoorde Bouterse tot de sergeants die door een staatsgreep de macht in Suriname overnamen. Hij werd de leider van het leger, en daardoor de machtigste man van het land. De Nationale Militaire Raad nam het bestuur over van de regering-Arron. Bouterse benoemde Henk Chin A Sen tot premier en later ook tot president. In feite was Suriname echter een militaire dictatuur geworden. In Suriname braken stakingen uit om verkiezingen af te dwingen. Op 8 december 1982 rekende Bouterse hardhandig af met vijftien politieke tegenstanders, onder wie een van de sergeants die samen met Bouterse de coup had gepleegd (decembermoorden). De oppositie was daarmee voorlopig uitgeschakeld.

In 1986 begon Ronnie Brunswijk, een voormalige medewerker van Bouterse, de Surinaamse machthebber te bestrijden `wegens verwording van Bouterses revolutie'. De strijd van Brunswijks junglecommando duurde tot 4 augustus 1992, toen er tussen de regering en het junglecommando een vredesakkoord werd getekend. Een eerder akkoord van 21 juli 1989 was nooit uitgevoerd. Een van de kernpunten van het akkoord van 1992 was een amnestieregeling voor militairen en leden van de gewapende groepen.

In 1987 gaven de militairen toe aan de (internationale) druk; op 25 november werden verkiezingen gehouden. Ondanks de zware nederlaag van de Nationale Democratische Partij van legerleider Bouterse, behielden de militairen in Suriname grote invloed. Als beloning voor de democratisering hervatte Nederland de ontwikkelingshulp aan Suriname die in 1982 was bevroren. Die hulp werd weer stopgezet na de `telefooncoup' van december 1990. Bij deze staatsgreep werden president Shankar en vice-president Arron op kerstavond door de militairen opgebeld met de mededeling dat ze moesten aftreden om geweld te voorkomen. De coup was veroorzaakt door het (tijdelijk) aftreden van legerleider Bouterse als bevelhebber van het Nationale Leger en een ruzie tussen de legerleiding en de regering over vervroegde verkiezingen.

Na nieuwe verkiezingen op 25 mei 1991 werd Ronald Venetiaan president. Omdat de regering-Venetiaan vast van plan was de democratie in Suriname te herstellen, hervatte Nederland de financiële steun.

Door voortdurende fricties tussen de regering en Bouterse, en hardnekkige berichten over betrokkenheid van militairen bij drugssmokkel naar Europa, legde de legerleider op 20 november 1992 zijn functie neer. Bouterse bleef echter actief in de politiek; in januari 1993 werd hij tot voorzitter van de NDP gekozen. Juist omdat het economisch in Suriname slecht ging, bleef Bouterse zeer populair. Het is daarom niet uitgesloten dat hij via verkiezingen opnieuw aan de macht komt.

< >