1568-1648, de strijd, door een groot deel der Nederl. gewesten tegen Spanje gevoerd en geëindigd met de vrede van Munster, waarbij de zeven Noordelijke provincies, sinds 1579 in een Unie (van Utrecht) verenigd, onafhankelijk van Spanje verklaard werden. Aan de opstand, die men rekent te beginnen met de slag bij Heiligerlee (23 Mei 1568), ging een „Voorspel" vooraf, waarin reeds velerlei oppositie tegen het Spaanse bewind aan de dag trad.
De strijd is onderbroken door het Twaalfjarig Bestand (1609-1621). Voor de meest kenmerkende feiten zie men verder de jaartallen, opgenomen onder „Vaderlandse Geschiedenis” in het Compendium.
