Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 15-08-2019

Ipecacuanhawortel

betekenis & definitie

Braakwortel, verdikte bijwortels van Psychotria Ipecacuanha, behoorend tot de Rubiaceae, een ca. 40 cm hoog halfheestertje, dat in de loofwouden van Z. Amerika tusschen 8° en 20° Z. voorkomt.

De inzameling geschiedt vnl. in het stroomgebied van Rio-Paraguay, waar de plant, in groepen vereenigd, groeit; de pollen wortels worden losgestoken, in de zon gedroogd, gebroken en gezift en naar de kust vervoerd; uit een achtergebleven stuk wortel herstelt de plant zich snel, zoodat na eenige jaren opnieuw kan worden geoogst. De cultuur is op vsch. plaatsen beproefd, echter met weinig resultaat.

De handel onderscheidt de Braziliaansche i. (Rio-, Motto-Grosso- of Bahia-i.) en de Cathagena-i. (uit Columbia), die in Europa niet officieel is en hoofdzakelijk voor alkaloïdenbereiding gebruikt wordt. I. komt voor als donker-grijsbruine, cylindervormige, onregelmatig gebogen stukken, 5-7 cm lang, 5,5 mm dik, met dicht opeenstaande, den wortel niet geheel omgevende verdikkingen van 1-2 mm.

Dwarse breuk van de bast, die gemakkelijk van het hout loslaat, grijswit, van het hout geelwit. Bestanddeelen: 1,8-4% alkaloïden, waarvan 72% emetine, C29H40N204, 26% cephacline, C28H38H2O4 verder psychotrine, e.a., ipecacuanhazuur, suiker en ca. 35% zetmeel.I. is een waardevol geneesmiddel; vandaar dat verwisseling en vervalsching veelvuldig voorkomt. I. wordt als poeder en infuus gebruikt, o.a. als braakmiddel, expectorans en bij dysenterie. Als i. of emetine in het oog komt, kunnen zeer pijnlijke erosies van het hoornvlies optreden.

Lit.: Ned. Pharmac. (III 51926). Hillen

< >