Epiphanie des Heeren - (→ Theophanie), hoogfeest, gevierd op 6 Januari en gemeenlijk →Driekoningen genoemd, feitelijk het Bruiloftsfeest van Christus en zijn Kerk. Het ontstond en verspreidde zich in het Oosten in de (3e?) 4e eeuw, oorspronkelijk, naar het schijnt, hoofdzakelijk het geheim van Christus’ Geboorte vierend, waarbij allengs zich voegden dat van zijn Doop en dat van zijn eerste wonder (te Cana).
In de 2e helft dier eeuw doordringend in het Westen, vond het daar een feest, bijna overal vanuit Rome verspreid, het geheim der Geboorte vierend op 25 December, en nu overstekend naar het Oosten. Hier deed het Januarifeest toen afstand van zijn oorspronkelijk karakter en werd (Armenië uitgezonderd) het groote feest van Christus’ Doop (met plechtige waterwijding en toediening van het Doopsel), terwijl in het Westen het Decemberfeest zijn eigen karakter handhaafde, er echter een onderdeel van afstaand, dat het hoofdonderwerp werd van het Januarifeest, nl. de Aanbidding der Wijzen (= roeping der heidenen) met als nevenonderwerpen: Christus’ Doop en eerste wonder (nu bijzonder gevierd op den octaafdag en 2en Zondag).
Op het feest zelf heeft in koorkerken na het Evangelie de plechtige → aankondiging der veranderlijke feesten plaats. → Doopdagen; → Feesten (kerkelijke); → Kerstmis. Voor iconographie, → Aanbidding der Koningen.Lit.: Cath. Enc. (art. Epiphany (Martindale)]; Botte, Les origines de Noël et de l'Epiphanie (Leuven 1932).
Louwerse