Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 05-06-2019

Don Juan

betekenis & definitie

staande figuur uit de wereldletterkunde, ontstaan, door versmelting van gegevens, uit twee historische Spaansche personnages: den Seviljaan Don Juan Tenorio, een niets ontzienden wellusteling aan het hof van Peter van Castilië, en den aristocratischen verleider Don Juan de Marana, die boete doet na zijn uitgeleefden roes van zinnelijkheid. Spaansche en Italiaansche volksstukken brachten de figuur op het tooneel; Tirso de Molina, volgens anderen Calderon zelf, schonk haar het eerst een onsterfelijke gestalte in El burlador de Sevilla (1630?); Mozart’s opera (1787) bracht haar tot groote populariteit; de cultuur-letterkunde (Cueva 1600; Cicognini 1650; Molière 1665; Goldoni 1736) gebruikte haar in hoofdzaak eerst tot een voorwerp van comische tijdssatire; pas in de 19e eeuw (Byron 1818-’23; Grabbe 1829; Zorilla 1844; Lenau 1851; P.

Heyse 1884; Bonsels 1920; Delteil 1922; Colette 1931 e.a.) verkreeg D.J. de rol eener problematische natuur te spelen, symbool van den eeuwigen verleider, die bestendig hunkert naar, doch ook bestendig ontgoocheld is in de ideale vrouw.L i t.: Gendarme de Bévotte, La légende de D.J. (2 dln. Parijs 1909); H. Heckel, das D.J. Problem (1915); O. Rank, Die Don-Juan-Gestalt (psychoanalytisch, 1924); L. de Bradi, Don Juan, la légende et l’histoire (Parijs 1930). Baur.

< >