Brughagedis - (Sphenodon punctatus Gray; Hatteria) is de eenige vertegenwoordigster der orde Brughagedissen (Rhynchocephalia). Zij leeft op de eilanden van Nieuw-Zeeland; door vervolging wegens het vleesch en zeker ook door den invoer van varkens is het dier zeer zeldzaam geworden.
In haar uiterlijken bouw gelijkt zij geheel op de hagedissen, maar in haar inwendigen bouw vereenigt zij de kenmerken van verschillende andere, deels levende, deels uitgestorven orden, zelfs klassen, naast een complex der zeldzaamste eigenaardigheden. Zij kan als het oudste kruipende dier beschouwd worden. Het is een groot, plomp dier, dat in gestalte aan sommige Leguanen herinnert; zeer oude mannetjes kunnen ongeveer 75 cm lang worden, maar meestal is de lengte niet meer dan 50 cm. De kop is vierzijdig, het lichaam ineengedrongen, de bouw der ledematen krachtig, de staart, even lang als de romp, samengedrukt driehoekig; de voor- en achterpooten hebben 5 krachtige, korte, rolronde teenen met korte nagels. In den nek, langs het midden van den rug en eveneens langs het midden van den staart verheft zich een in de schouderen lendenstreek afgebroken kam. De grondkleur is donker olijfgroen; kleine witte en daartusschen staande grootere vlekken bestippelen zijden en ledematen; de doornen van den nek- en rugkam zijn geelachtig, die van den staartkam bruin gekleurd.
Zij slapen gedurende het grootste deel van den dag, liggen zeer graag in het water en kunnen urenlang onder water blijven zonder adem te halen. Zij leven uitsluitend van dierlijk voedsel, dat zich bewegen moet. De voedselkeuze schijnt individueel zeer verschillend te zijn; sommige eten alleen kleine visschen, andere insecten en wormen of kreeften. Op sommige eilanden deelen zij hun holen met verschillende soorten van stormvogels.
“Keer.
”